Mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti fitrat o’zbek adabiyoti namunalari 1 –jild Toshkent «mumtoz so‘Z»

Riyoli shayxlar to’g’risida

Ey bo’lubon san’at ila xirqapush ,

Shomu sahar zikr ila solib hurush .

Xirqa o’za bahyaki xar yon chekib,

Zarba , riyo vaslalaridin tikib.

Ruq’ayi'1 davri bu murakka’da ko’p,

Barcha diram ostig’a tikmakka ho’b.
Ellar anga rishtayi talbis erur,
Igna anga siblati iblis erur.

Eski amomaki bo’lub pech-pech,

Hechdin o’zga nima yo’q anda hech.
Qaysi asohila uyiga sutun,
Qosh sinib ul-bo’l o’y o’lg’ay nagun1.

Ul yog’ochikim ani misvak etib,

Og’zi luobi2 bilan nopok etib.

Har yon oyog’idaki na’layin o’lub,

Ahli safo hazli uchun shayn o’lub3.

Turfa soqolin osibon kulgudek,

Egri yog’och uzra chikib ichgudek.

Ichgucha ham yo’q ishida to’g’rilik,

Ul tutib ufi bu qilib o’g’rilik.

Ichgu tilab heyliga bargu navo4,

Gar gala ming bo’lsa bo’lub peshvo5.

O’zini boriga shafiq6 aylabon,

Hodi7 o’lub qat’i tarik aylabon.

Tog’ ila to’zni tunu kun boshqarib,

Hilini yo’l aqbasidin8 o’tkarib.

Ko’rguzubon budag’i heliyga yo’l,

Yo’lki, boribon tamug’ o’taga ul.

Mafsaqayi topibon eltib panoh,

Otini masjid ata bu xonaqoh.

Bo’lub anga jami xaloyiq murid,

Lek bori piriga loyiq murid.

Shayx qadin ham qilibon nun kabi,

O’lturubon go’shada zuntun kabi.

Ahli suluk ichra maorif debon,

Oni muhaqqiq, buni orif debon1.

Harza mo’zahraf2 bila bunyod etib,

Ahli irodatga3 ham irshod etib.

Birin etib zur ila hilvat nishin,

Birin etib kuch bila uzlat4 guzin.
Ahli riyozatdin atab birini,
Birig’a deb voqe’a5 ta’birini.

Voqea’ gar hud anga yolg’on debon,

Ul do’gi ta’birini hazyon6 debon.

Xilvat aro qilg’uchi mahram o’zin,

Hizr bila tutg’uchi hamdam o’zin.

Lattaki mahkam tugubon bang anga,

Ko’guzubon bang yashil rang anga.

Hizr payag’ambar qo’yubon otini,

Voqe’ deb harza hayolotini.

Rutbada andoq anga a’lo maqom,

Kim bo’lubon charx anga adno maqom7.

Qolmayin ul poyakim, ul yetmayin,

Arzi karomatni pisand etmayin.

Nogah anga nag’ma chekib bir tayn ,

Mast qilib oniyu holotini.

Nag’mayi xorijki qilib istimo’2,

Sakra bu, ohang etib ul dam samo’.

Vaysa bu sayha chekib andoqki fil,

Changaki nafs olida horu zalil.

Ahli irodat dag’i buv tavr ila3,

Tekrasiga o’yrulubon davr ila.

Yovo4 ko’p ayturda biri chirchirak,

Charx ko’p urmoqda biri farfarak.

Bu biri vujd ichra tilin lol etib,

Ul bir o’zin volayu behol etib.

Bu tutubon ko’z uchidin oni pos5,

Ul qilibon vujdini mundin qiyos.

Zarq o’tidin xar biri do’zax kabi,

Lek burudatdun ulub yax kabi.
Tiyra hayolot ila hol aylabon,
Davrini fonuvsi hayol aylabon.

Holda as’hobi dogi ra’ddek,

Bemazalig’da barisi barddek6.

Har biri ancha o’runub bemalol,

Kim yiqilib turg’ani tobmay majol.

Barchag’a maqsud bukim ahli joh7,

Ko’rsalar ul shayx ilayu(v) xonaqox.

Shayxni sajjodayi irshod o’za,

Xeyli ne ham vird ila avrod uza. .

Faqru qanoatdin ulub sarbaland,

Vujd ila holatdin o’lub baxramand.

Zohir etib shayx qoshida niyoz,

Faqolarig’a bo’lubon chorasoz.

To bilib axir oni qo’ltoni mulk,

Xeyli duo birla nigohboni' mulk.

Arzi niyoz aylabon o’lg’ay murid,

Poyalarin har nafas etgay mazid .

Hadya, tuhuf tortqayu mol ham,

Mushtag’alu kentu suyurg’ol ham.

Bo’lsa bular birla baruvmandlik ,

Yetgay oning nafsig’a xursandlik.

Subhonolloh , bu ne nafs laym ,

Nafsni qo’yg’il, ne azobi alim?!

Bu el erur barcha yomondin, yomon,

Har ne yo’q ondin yomon, ondin yomon.

Ro’zi uchun muncha fusunsozlik1P,

Nasab uchun muncha dog’obozlik".

Botin o’lub fosidu zohir saloh,

Tashi musallayu, ichi mushtaroh .
Dev ila shayton urubon ichda jo’sh,
Tang’a maloik paridin pardapo’sh.

Ko’nglak aro mushku abyiri tarab ,

Ko’nglida yuz it o’lubon gandarab.

Garchi bo’lur qalb diram ro’ykash ,

Andin ayirmoq bo’lur o’t birla g’ash .

Lek tamug’ ham bu necha g’ashg’a hayf,

O’t dog’i bu xeli dag’olvashga’ hayf.

“FARHOD, SHIRIN”dan