Moliyaviy hisob fanidan o`quv tadqiqot loyihasi Qabul qildi: U. Tulayev Tayyorladi: Sh. Tursunboyev

Naqd pulsiz hisob - kitoblarning zaruriyatliligi.
Yalpi ichki mahsulot va milliy daromad xajmining ortib borishi;
Tovar aylanishi hajmini o’sishi;
Xo’jalik subyektlari o’rtasida hisob – kitob munosabatlarining oshishi;
Bank kreditining ayirboshlash jarayonidagi rolini o’sishi;
Iqtisodiy alokalarni rivojlantirishda va hisob – kitoblarda elektron hisoblash texnikasidan, kompyuterlardan keng ko’lamda samarali foydalanishni oshishi;
Naqd pulning kuprok miqdorda oldi – sotdi bilan shuђullanuvchi ishbilarmonlar qo’liga o’tib ketganligi;
Pulning davlat gaznasidan chiqib yana qaytib kelishi jarayonlarida uzilishlarning paydo bo’lishi;
Davlatning naqd pul yetishmasligi muammosiga duch kelishi va boshqalar
Naqd pulsiz hisob – kitoblar va ularning asosiy tamoyillari
Naqd pulsiz hisob-kitoblarning tamoyillari quyidagilardan iborat:
a) Korxona va tashkilotlar o’z mablag’larini banklarda saqlashi zarurligi;
b) Barcha naqd pulsiz hisob-kitoblarni bank orqali o’tishi;
c) Xo’jalik subyektlari hisob-kitoblar shakllarinierkin tanlashlari va uni shartnoma orqali mustahkamlab qo’yishlari;
d) Xo’jalik subyektlarining hisob-kitoblar bo’yicha shartnomaviy munosabatlariga bankni aralashmasligi;
e) Tovarlar va xizmatlar uchun to’lovlar to’lovchining roziligi bilan amalga oshirilishi;
f) To’lovlar xo’jalik subyektlarining hisobvaraqasidagi mablag’lari hisobidan (ba’zan kredit hisobidan) amalga oshirilishi;
g) Mol yetkazib beruvchining hisobvarag’iga pul mablag’larini o’tkazish mazkur mablag’larning mol sotib oluvchining hisobvarag’idan chiqarilgandan keyin amalga oshiriladi;
h) To’lovchi tegishli huquqqa ega bo’lsa to’lovni qisman yoki to’liq rad etishi.
Naqd pulsiz hisob – kitoblarning asosiy shakllari, xususiyatlari
Iqtisodiy kontragentlar o‘rtasidagi naqd pulsiz hisob-kitoblarni amalga oshirishning asosiy shakllari quyidagilardan iborat:
1) inkasso operatsiyalari vositasidagi hisob-kitoblar;
2) akkreditivlar yordamidagi hisob-kitoblar;
3) bo‘nak to‘lovlari shaklidagi hisob-kitoblar;
4) ochilgan hisobvaraq bo‘yicha amalga oshiriladigan hisob-kitoblar;
5) veksellar va cheklar shaklida amalga oshiriladigan hisob-kitoblar.
To‘lovni amalga oshirish uchun to‘lovchining roziligi bo‘lishi kerak. Ammo qonunchilikda ayrim hollarda to‘lovchidan so‘ramay uning pulidan olib qo‘yishga ruxsat etilgan. Misol uchun soliq inspeksiyasi tomonidan qo‘yilgan Inkasso topshiriqnomalar, sudlarning qarori bilan qo‘yilgan ijro varaqalari to‘lovni to‘lovchining roziligisiz amalga oshiriladi.To‘lovlarning muddatliligi. Naqdsiz hisob kitoblarni to‘g‘ri amalga oshirilganligi ustida o‘tkaziladigan nazoratning mavjudligi
Naqd pulsiz hisob kitoblarda ishtirok etuvchi tomonlarning mulkiy javobgarligining mavjudligi.
Xalqaro bank amaliyotida naqd pulsiz hisob kitoblarning 4 shaklidan foydalanadi;
To‘lov topshiriqnomalari;
Cheklar;
Hujjatlashtirilgan akkreditivlar;
Inkasso.