Монография Тошкент "iqtisod-moliya" 2020

 
Биринчи боб бўйича хулосалар 
1. Мактабгача таълимни амалдаги ҳолатининг тизимли таҳлили
мактабгача 
таълимнинг 
дастурларида 
боланинг 
индивидуал 
имкониятларини, физиологик ва интеллектуал жиҳатларини, мактабгача 
таълим ташкилотларини спецификасини ҳамда қўлланиб келаѐтган ўқув-
методик, 
дидактик 
материаллар 
кўп 
жиҳатдан 
болани 
ижодий 
ривожлантиришга қаратилмаган бўлиб репродуктив мазмунга эга дидактик 
материаллардан фойдаланиш каби камчиликлар аниқланди. Долзарб 
билимларни мустақил топиш қобилиятига эга бўлган шахсни тайѐрлашга 
қаратилган методик ва технологиялардан кенг кўламда қўлланилмаѐтгани 
миллий, маданий-тарихий қадриятларни акс эттирувчи ва болаликдан китоб 
ўқишга қизиқишни уйғотувчи ўқув-методик, дидактик материаллар ва 
бадиий адабиѐтларни тайѐрлаш ҳамда мактабгача таълим ташкилотлари 
фаолиятига жорий этиш ишлари замонавий талабларга аксарият ҳолларда 
жавоб бермаслигини кўрсатди. 
2. Давлатда, жамиятдамактабгача таълим тизимига янги талабларни 
жорий этилиши болаларни табиий потенциали ва ривожланиш 
имкониятларидан келиб чиққан ҳолда таълим-тарбия жараѐнини ташкил 
этишга имконият яратади. Ушбу талабларни бажариш учун мактабгача 
таълим дастурлари, тарбиялаш ва ўқитиш усуллари вариативлик асосида 

---

46
шаклланиши мақсадга мувофиқлиги аниқланиши мактабгача таълимни 
вариативлик ѐндашув асосида замонавий тарбиячилик тенденциялари 
сифатида асослилигини талаб этади. 
3. Мактабгача таълимда вариативлик ѐндашувни татбиқ этиш нафақат 
таркиб жиҳатидан турли хилдаги фойдаланилаѐтган ўзгарувчан дастурларни 
ишлаб чиқишни, балки усул, шакл ва технологияси билан фарқланадиган 
дастурларни ҳам қайта ишлашни тақозо этади.
4. Мактабгача таълимнинг ҳозирги ҳолати ўқув дастурларида боланинг 
имкониятлари ҳисобга олинмаган, ўқув-методик материалларда болаларни 
ижодиѐтга йўллантирилмаган, топшириқларни ҳажми, қийинлик даражаси, 
сони 
дифференциялашмаган, 
индивидуаллашган 
таълим-тарбия 
траекторияларини мавжуд эмас каби замон талабларига жавоб бермаѐтган 
ҳолатлари аниқланди. 
5. Мактабгача 
таълим 
тизимини 
вариатив 
ѐндашув 
асосида 
такомиллаштириш, ўқув дастурларнинг вариативлиги, таълим-тарбия 
усуллари ва технологиялари, ижодий фикрлашнинг шаклланишига ва 
ривожланишига қаратилган тарбиячилик технологиялари ва болаларни 
ривожланиш динамикасини баҳоловчи тарбиячиликдиагностикаси ҳамда 
тарбиячи кадрларнинг қайта тайѐрлаш тизимини ўзига қамраб олиши лозим. 

---

47