Motivatsiya tushunchasi va mohiyati Menejmentda motivatsiya nazariyasi

Vroom kutishning motivatsion nazariyasi

Mehnat motivatsiyasiga nisbatan kutish nazariyasini birinchi bo'lib Viktor Vrum yaratdi. Kutish nazariyasiga ko'ra, ehtiyoj nafaqat maqsadga erishish uchun odamni rag'batlantirishning zaruriy sharti, balki tanlangan xulq-atvor turidir.

Protsedura kutish nazariyalari xodimlarning xulq-atvori xulq-atvor bilan belgilanishini belgilaydi:

Muayyan sharoitlarda xodimning ishini rag'batlantiradigan rahbar;

Muayyan sharoitlarda unga mukofot berilishiga ishongan xodim;

Xodim va menejer ish sifatining yaxshilanishi bilan unga ma'lum bir haq to'lanishini tan oladi;

Ish haqi miqdorini muayyan ehtiyojni qondirish uchun kerak bo'lgan miqdor bilan taqqoslaydigan xodim.

Kutish nazariyasiga asoslanib, biz xodimning taklif etilayotgan ish haqi evaziga ko'p jihatdan qondirilishi mumkin bo'lgan ehtiyojlarga ega bo'lishi kerak degan xulosaga kelishimiz mumkin. Va menejer xodimning kutilgan ehtiyojini qondira oladigan bunday imtiyozlarni berishi kerak.

Vroom modeli valentlik, ahamiyatlilik (instrumentallik) va kutish kabi tushunchalar atrofida qurilgan, shuning uchun nazariya odatda VIE nazariyasi deb nomlanadi. Vroom valentlik tushunchasiga binoan ma'lum natijaga nisbatan insonning xohish-istaklari barqarorligini anglatadi. Ikkala variant - "natijaga erishish" yoki "erishib bo'lmaslik" - birinchisini afzal ko'rsa, valentlik ijobiy bo'ladi.

Vroom motivatsiya jarayonidagi yana bir muhim o'zgaruvchi bu kutishdir. Kutish harakatlar va birinchi darajadagi natijalar o'rtasidagi bog'liqlikni belgilaydi, instrumentalizm esa birinchi va ikkinchi darajadagi natijalarni bog'laydi.

Vroom nazariyasi asosli nazariyalardan farq qiladi, chunki u motivatsiya mazmuni va individual farqlar nima ekanligini tushuntirishga harakat qilmaydi. Vroom modeli xodimlarni rag'batlantirish usullariga to'g'ridan-to'g'ri hissa qo'shmasa ham, bu tashkilotning o'zini tutish uslubini tushunishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu nazariya shaxsiy maqsadlar va tashkiliy maqsadlar o'rtasidagi bog'liqlikni aniqlashtirishga yordam beradi.