Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

336
 
o’ylamas ekan, u albatta, inqirozga yuz tutadi. 
O’zbekiston 
Respublikasida 
mustaqillik 
e’lon 
qilingan 
birinchi 
qadamlaridanoq insonning odob-axloqi, bilimi, dunyoqarashi, ma’naviyati rivojiga 
katta ahamiyat berilganligi, uning kelajagi buyuk ekanligiga yaqqol dalildir. 
Ma’naviy kamolot, bilim, odob-axloq, iymon-e’tiqod, falsafiy dunyoqarash inson 
uchun ham, jamiyat uchun ham bebaho boylikdir. 
Yuqorida aytilganlardan yaqqol ko’rinib turganidek, ma’naviyat insonning 
ichki ruhiy dunyosining ma’no va mohiyatini ifodalaydi. Ma’naviyat — bu havoga 
o’xshab ko’zga ko’rinmaydigan, qo’l bilan ushlab bo’lmaydigan narsa emas, balki 
u aniq shakllarda namoyon bo’ladigan ijtimoiy hodisadir. Buni biz quyidagilardan 
yaqqol ko’rishimiz mumkin. 
Birinchidan, insonning ichki ruhiy dunyosi uning dunyoqarashida namoyon 
bo’ladi. Dunyoqarash — bu kishilarning olam haqidagi, jamiyatda yuz berayotgan 
ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy voqealar, hodisalar, jarayonlar haqidagi g’oyalar, 
qarashlar majmuidir. Insonning dunyoqarashiga qarab, uning ichki ruhiy dunyosini 
bilib olish qiyin emas. 
Ikkinchidan, kishilarning ichki ruhiy dunyosi, har bir insonning kundalik 
xatti-harakati, yurish-turishi, odob-axloqi, muomalasi, oila a’zolari, boshqalarga, 
davlat va uning siyosatiga munosabatlarida namoyon bo’ladi. 
Uchinchidan, odamlarning ichki ruhiy dunyosi ularning aqliy va jismoniy 
faoliyatining natijalarida, jamiyat taraqqiyotiga o’zining halol mehnati bilan 
qo’shgan hissasida namoyon bo’ladi. 
To’rtinchidan, insonning ichki ma’naviy dunyosi ularning psixologiyasida, 
hissiyotlari, kechinmalarida, zavqlanish, iztirob chekish kabi boshqa psixik 
holatlarda namoyon bo’ladi. 
Beshinchidan, insonning ichki ma’naviy dunyosi ularning o’z-o’zini 
anglashda ham namoyon bo’ladi. O’z-o’zini anglash kishilargagina xos xususiyat 
bo’lib, u o’zining ichki holati, ahvolini bilish, o’z-o’zini tushunib yetish va nazorat 
qilishda, shuningdek, o’z xatti-harakatlarini boshqarishda namoyon bo’ladi. 

---