Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

9. Ibn Sino qaysi falsafiy yo’nalish namoyondasi hisoblanadi ? 
a) Materializm. 
b) Idealizm. 
v) Panteizm. 
g) Naturalizm. 
10. «Mineralogiya» asari Markaziy Osiyo mutafakkirlarining qaysi biriga 
tegishli? 
a) Forobiy. 
b) Berdax. 
v) Ibn Sino. 
g) Beruniy. 
11. Sufiylik nima ? 
a) Musulmon sektasi. 

---

111
 
b) Sharqiy sanat janri. 
v) Xudoni intuitiv bilish usuli. 
g) Diniy-falsafiy kontseptsiya. 
12. Markaziy Osiyo mutafakkirlaridan kim panteistik g’oyani rivojlantirdi ? 
a) Jomiy.
b) Yassaviy. 
v) Umar Xayyom.
g) Bedil.
13. “Fozil odamlar shahri” asarining muallifi kim? 
a) Farg’oniy 
b) Forobiy 
v) Xorazmiy 
g) Ibn Sino 
14. “Tajribamdan ko’rilgankim, azmi qat’iy, tadbirkor, xushyor, mard 
va shijoatli bir kishi mingta tadbirsiz, loqayd kishidan yaxshiroqdir” – ushbu 
fikrlar kimning qalamiga mansub? 
a) Alisher Navoiy 
b) Bobur 
v) Ulug’bek 
g) Amir Temur 
15. “Mineralogiya”, “Geodeziya”, “Qadimgi xalqlardan qolgan 
yodgorliklar” kabi asarlar muallifi… 
a) Ibn Rushd 
b) Beruniy 
v) Xorazmiy 
g) Al - Kindiy 
 
 
 

---

112
 
 
 
 
III-BOB: FALSAFIY TAFAKKUR TARAQQIYOTI BOSQICHLARI: 
G'ARB FALSAFASI 
 
3.1.Qadimgi Yunon-Rim falsafasi 
 
Falsafa fanining taraqqiyotiga Sharq mutafakkirlari bilan bir qatorda G'arbiy 
Yevropa olimlari ham katta hissa qo'shganlar. Sharq bilan G`arb xalqlarini 
bog'lovchi «Ipak yo'li» markazida joylashgan «O'rta Osiyo mintaqasi Hindiston, 
Xitoy, Mesopotamiya, Yunon, Rim davlatlari bilan savdo-sotiq aloqalarini 
rivojlantirib kelgan. Shuning natijasida o'lkamizga boshqa mamlakatlarning, 
jumladan Yunoniston xalqlarining madaniyati ham ma'lum darajada kirib kelgan 
va aksincha, O'rta Osiyoning madaniyati qadimgi yunon xalqlari madaniyatiga o'z 
ta'sirini ko'rsatgan. Masalan, Aleksandr Makedonskiy, Kliment Aleksandrskiy 
Ksenofont, Strabon, Ptolomey, Gerodot esdaliklari, asarlarida O'rta Osiyo 
xalqlariga xos madaniyat, urf-odat va an'analar, afsonalar keltiriladi.
Sharq va G'arb mamlakatlari o'rtasidagi bunday o'zaro aloqadorlikni falsafa 
fani sohasida ham kuzatishimiz mumkin. Ayniksa, Sharq mutafakkirlari, allomalari 
tomonidan IX-XII asrlarda rivojlantirilgan boy va rang-barang madaniy, ilmiy, 
falsafiy meros G’arb mamlakatlarida XV-XVII asrlarda Yevropa renessansining 
vujudga kelishiga zamin yaratib beradi. 
G'arbda falsafa mustaqil fan sifatida eramizdan oldingi VI asrda 
Yunonistonda ibtidoiy jamoa quldorlik jamiyati bilan almashgan davrda 
shakllanadi. Ishlab chiqaruvchi kuchlar, savdo, hunarmandchilik, san'at, fizika, 
matematika, astronomiya, geografiya, adabiyot, falsafa va boshqa fanlarning 
rivojlanishiga zamin yaratadi. 
Qadimgi Yunonistonning dastlabki faylasuflari Yer, Quyosh, yulduzlar,