Muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent

7. Loyihalashtiriluvchi trassa uchun regenerasiya uchastka uzunlik 
hisobi
 
 
Tolali optik aloqa liniyasining asosiy tavsiflari quyidagilar: 
- uztiluvchi ma’lumotlarning sifati; 
- xatolarning tavsiflovchi ehtimolligi (koeffisiyenti); 
- regenerasiya uchastka uzunligi; 
- ma’lumotlarni uzatish tezligi. 
Qayd etib o‘tilgan ko‘rsatkichlar ma’lum bir miqdorda optik liniya traktining 
texnik imkoniyatini aniqlab beradi.
Bular ichida eng asosiysi optik liniya traktining regenerasiya uchastka
uzunligining katta bo‘lishligidir.
Maksimal regenerasiya uchastka uzunligi deyilganda – optik signalni qayta 
tiklamasdan lozim bo‘lgan hatolar ehtimolligida va lozim bo‘lgan signal/shovqin 
nisbiyligida uzatish masofasi tushuniladi. Tolali optik aloqa liniyasining regenerasiya 
uchastka uzunligi ko‘pgina faktorlarga bog‘liq bo‘lib, ular ichida eng asosiysi 
quyidagilar hisoblanadi: 
- optik tolaning so‘nish koeffisiyenti; 
- tolali optik uzatish tizimining energetik potensiali; 
- optik tolaning dispersiyasi. 

---

Optik liniya traktini loyihalashtirishda va regenerasiya uchastka uzunligini 
aniqlashda asosiy faktorlardan biri, nur o‘tkazgich tolaning so‘nishi hisoblanadi yoki 
oddiy qilib tushuntirilganda nur o‘tkazgich tola bo‘ylab uzatuv paytida signalning 
yo‘qotuvchanligi minimal bo‘lib uzatuv ma’lumotlari xech qanday regeneratorlarsiz va 
retranslyasiyalarsiz kattadan katta masofalarga uzatiladi.
Halqaro Elektr aloqa Ittifoqining ITU-T G.651 tavsiyasiga asosan yig‘ilib, montaj 
qilingan regenerasiya uchastka uzunligi o‘zining tarkibi bo‘yicha bir jinsli bo‘lmagan 
bo‘lib hisoblanadi, chunki u ko‘plab montaj shnurlari va stansiya kabellaridan iborat 
bo‘lib, ular asosan toladan stansiya binosi ichida hamda ko‘plab qurilish uzunliklarini 
bir-biri bilan ulanishlarni o‘z tarkibiga olgan liniya kabellaridan iborat. Regenerasiya 
uchastka parametrlari ma’lum bir olingan qurilish uzunliklar tavsiyalari orqali 
aniqlanmasdan balki montaj ishlarining sifati (qurilish uzunliklarining bir biri bilan 
ulangan joylaridagi yo‘qotuvchanlik) hamda ajraluvchi ulagichlar hisobiga hosil 
bo‘luvchi yo‘qotuvlar orqali aniqlanadi.
Tolali optik aloqa liniyasining hisoblanadigan regenerasiya uchastkasining so‘nishi 
bo‘yicha sxemasi 7.1-rasmda ko‘rsatilgan. 
7.1-rasm. Regenerasiya uchastkasining so‘nish bo‘yicha sxemasi. 
bu yerda: TM-terminal multipleksor; 
LD- lazer diodi; 
FD- fotodiod. 
Keltirilgan rasmdan shunday hulosa qilish mumkinki, regenerasiya uzunligining 
so‘nish bo‘yicha - αru qiymati quyidagicha aniqlanadi: 
зах
t
ажм
ажм
ажр
ажр
ру
от
к
ст
ош
ру
n
n
L
















.
, дБ/км (7.5) 

---

𝑎
ру
= 0.22*85 +4*0.5 + 6*0.2 + 1 + 6 =28.9 
bu yerda:
αosh-optik shnurning so‘nish koeffisiyenti, dB/km;
αstk – stansiya kabelining so‘nish koeffisiyenti, dB/km; 
αot - liniya kabeli uchun qo‘llanilgan optik tolaning so‘nish koeffisiyenti, 0.22 
dB/km; 
αajr – bir dona ajraluvchi ulagich tomonidan hosil bo‘luvchi yo‘qotuvchanlik, 
odatda ajraluvchi ulagich tomonidagi yo‘qotuvchanlik αajr = 0.5dB deb olinadi; 
αajm – bir dona ajralmaydigan ulagich tomonidan hosil bo‘luvchi 
yo‘qotuvchanlik, ajralmaydigan ulagichning yo‘qotuvchanligi tolalarni payvandlab 
ulanish sifatiga bog‘liq bo‘lib, u αajm = 0.2 dB e’tiborga olinadi; 
n - optik tolaning ajralmaydigan ulagichlar soni yoki payvandlab ulangan 
tugunlar soni, u quyidagicha aniqlanadi: 
1

