Mundarija : kirish qism I bob nafosat tarbiyasining maqsad va vazifalari

EKOLOGIK TARBIYA

Bugungi kunda insoniyatni xavf ostida koldirayotgan xodisalardan biri ekologik vaziyat xisoblanadi. Jamiyatning atrof-muxit bilan o’zaro buzilgan alokasi keng jamoatchilik o’rtasida katta tashviy uygotmokda. Insonning tabiiy boyliklardan xaddan tashkari oshikcha foydalanishi okibatida saayyoramizning kiyofasi o’zgarib bormokda. Yashil urmonlar siyraklashib, usimlik va xayvonot turlari kamaymokda, foydali kazilmalar tugab bormokda. Suv xavzalari va atmosfera xavosining ifloslanishi, chikindi moddalarning ortib borishi natijasida axolini oziq ovqat bilan ta`minlash, energiya va chuchuk suv muammolari borgan sari murakkablashmoqda. Oqibatda, million-million yillar davomida turgun bo’lgan tabiiy xolatga putur yetmokda.

Xozirgi kunda jamiyat ichidagi, jamiyat bilan tabiat o’rtasidagi munosabatlar keskinlashib borayotgan bir davrda, xo’jalikning turli soxalarini rivojlantirish bilan bir qatorda atrof-muxit muxofazasi va tabiiy boyliklardan tejamkorlik bilan foydalanishga oid chukur bilimli, ekologik ma`lumotli yoshlarni tarbiyalash vaqti keldi.

Tabiatga munosabat odobi

Inson onadan tugilib, olamga kelgan chogidanok tabiat exsonidan baxramand bo’ladi. ilk bor xavodan tuyib nafas oladi. Odamzod o’sib-unish uchun oziq-ovqat, suv, kuyosh xarorati juda zarur bo’lib, u bo’larning xammasini tabiatdan oladi. Insonni ona tug’ib tarbiyalasa, tabiat – voyaga yetkazadi. Shuning uchun uni «Ona – tabiat» deb atashadi. Odamzodning sog’lom bo’lishi uni urab olgan atrof-muxitga, tabiatga boglik. Tabiat musaffo bo’lsa. odam xam soglom, baquvvat o’sadi.

Xayvonot olamga munosabat

Xayvonot dunyosi – insonning eng qadimiy hamroxidir. Ota-bobolarimiz o’z farzandlarini tabiatga mexr-muxabbat ruhida tarbiya qilganlar. Beziyon bo’lgan oddiy qurt-qumursqani xam o’ldirish gunox deb ularning qulogiga quyganlar. «Til-zaboni yo’q jonivorga ozor berma, gunox bo’ladi!», «Sigir – oilaning bozori», «Tovuk yetti xazinaning biri», «Kuy bor uyda, baraka bor» singari xikmatli naqllar to’qilgan.

Deyarli barcha o’zbek xonadonlari qo’y-echkisiz, sigirsiz, tovuqsiz, qishloqlarda yana ish xayvonlarisiz yashay olmaydi.

Shaxar va qishloqlardagi ayrim oromgoxlarda suv buynida turgan oxu, kunib turgan burgut, lochin siymolarini ko’rasiz. Samarkanddagi Sherdor madrasasining oldida, Toshkentdan Fargonagacha olib boruvchi dovon orkali o’tadigan yo’lning baland nuqtasida sher xaykali o’rnatilgan. Bo’larning barchasi odamzodning hayvonot olamiga mexr-muxabbat, unga bo’lgan oqilona munosabatning ramziy belgisidir. Xayvonot olamiga, barcha jonivorlarga mexr-shafqatli bo’lish savobdir.