Muqaddima

YO‘G’ON ICHAK MIKROFLORASI 
Yog‘on ichakdagi narsaning talay qismini mikroblar tashkil qiladi. Ichak mikroflorasi 
va makroorganizm o'rtasida murakkab munosabatlar mavjud. Mikroblarning ba‘zi 
namoyondalari morfogenetik va immunogen tasir ko
‘
rsatadi. Mik- rofloraning hazm 
tizimiga morfokinetik ta‘siri mikrobsiz hayvonlarda yaqqol ko'rinadi. Mikrobsiz 
sharoitda o
‘
stirilgan hayvonlarda ingichka ichak shilliq pardasining umumiy yuzasi oddiy 

---

208 
sharoitda o'sgan hayvonlarnikidan ancha kam, epitelial hujayralarning yangilanishi 
sekinroq bo`ladi. Ayni vaqtda gnotobiont (mikrobsiz) hayvonlarning ko'richagi juda 
kattalashib ketadi. Bundan tashqari, mikrobsiz hayvonlar ichagida limfoid unsurlar 
rivojlanmagan, qon plazmasida immun oqsillarning miqdori keskin kamayib ketgan 
bo'ladi. 
Odam organizmining immun holati va yo'gon ichak mikorflorasi o'rtasida ham aniq 
bog‘lanish mavjud. Ichakdagi bakteriyalar turlari o'rtasidagi nisbat buzilsa (disbakterioz 
ro`y bersa). hazm shiralari tarkibida ajratiladigan immun oqsillar miqdori oshadi. 
Mafa-oorgamzmning fiziologik holati va modda almashinuvida ba‘zi patologik 
о
й
zgarishlarning shakllanishida mikroorganizmlarnmg ximusdagi bir qator moddalarni 
o‗zgartirish va yemirish qobiliyatining buzilishi katta rol o
‘
ynaydi. Mikrobsiz sharoitda 
odam va hayvonlar najasida faqat erkin xolesterin bo`lib, undan kelib chiqadigan va 
so
‘
rilmaydigan koprastanol va koprastanon bo'lmaydi. Natijada chiqarilib tashlanadigan 
xolesterin miqdori kamayib, lining qondagi va jigardagi miqdori ortadi. 
Mikrobsiz sharoitda o
‘
sayotgan:bola najasida o
‘
t kislotalari spektri keskin o
‘
zgaradi: 
biriktirilgan xolva xenodezoksixol kislotalar miqdori ortgan holda, litoxol va dezoksixol 
kislotalar uchramavdi. Demak, bularning kelib chiqishi ichak mikroblariga bog
‘
liq. 
Yo
‘
g
‘
on ichak mikroflorasi pankreatik va ingichka ichak fermentlar ini faolsiz 
holatga o'tkazishda ham ishtirok etadi. Masalan, enterokinaza fermentining faolligi 
mikrobsiz hayvonlarda antibiotik qabul qilgan odamlar najasida oddiy sharoitdagidan bir 
necha marta yuqori. 
Shiralar tarkibida ingichka ichakka ajraladigan immunoglobulinlarning yemirilishini 
ham yo'gon ichak mikroflorasi ta‘minlaydi. 
Yo`g
‘
on ichak mikroflorasiga uzluksiz moddalar sintezlash faolligi xos. Bu faoliyat 
natijasida sintezlangan vitaminlarning bir qismi qonga so'riladi va makroorganizm 
ehtiyojlarini qondirish uchun sarflanadi. Bundan tashqari, mikroblar shoxlangan yog
‘
kislotalari, aminokislotalar tartibi odam uchun yot oqsillar, yuqori fiziologik faol amin va 
peptidlar sintezlaydi. 
Bulardan ba‘zilari, masalan dimetilarnin, piperidin, pirrolidinlar, ruhiy faoliyat 
buzilishi va gipertenziya holati rivojlanishiga olib kelishi mumkin. 
Ichakdagi mikroorganizmlarning soni va nisbatining o
‘
zgarishi yuqorida ko`rsatilgan 
jarayonlarning buzilishiga olib keladi. Shuning uchun organizm mikroflorasining 
mo
‘
tadilligini saqlash salomatlikni saqlashning shartlaridan biridir,