Muratbay Nızanov shıǵarmalarında baǵınıńqılı qospa gáptiń qollanılıwı Jobası: Kirisiw

Sonday adam jetim bola ma eken, óytkeni izinde inisi bar.

Elden kóshiriw degen, jan qońsına qıyanet qılsa, yamasa, kisige qaray almastay júzi qarashılıq islese sol waqıtta bolatuǵın edi.


II. PÍSÍQLAWÍSH BAǴÍNÍŃQÍLÍ QOSPA GÁPLER

Bas gáptiń quramında pısıqlawısh xızmetinde qollanılatuǵın siltew almasıǵınıń mánisin túsindirip kelgen yamasa bas gápti waqıt, orın, sın, salıstırmalı, muǵdar-dáreje t.b. mánilerde sıpatlaytuǵın baǵınıńqı gápke pısıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp delinedi.

Pısıqlawısh baǵınıńqılı gápler bas gáp penen qatnaslıq sózler bayanlawısh formaları sebep, nátiyje, shárt dánekerleri arqalı baylanısadı. Pısıqlawısh baǵınıńqılı gápler bas gápti sıpatlaw mánilerine qaray waqıt, orın, sın, salıstırmalı, muǵdar-dáreje, sebep, nátiyje, maqset, shárt hám qarsılas baǵınıńqılı qospa gáp bolıp on túrge bólinedi.

Shıǵarmadaǵı waqıt baǵınıńqılı qospa gáp
Baǵınıńqı gápi bas gáptegi is-hárekettiń isleniw waqtın bildiretuǵın qospa gápke waqıt baǵınıńqılı qospa gáp delinedi.
Waqıt baǵınıńqılı qospa gáp qashan?,qashannan beri?, qay waqıtta? degen sorawlarǵa juwap beredi.
Waqıt baǵınıńqı gáp tiń bayanlawıshı, kóbinese, tómendegi sózlerden bolıp, bas gáp penen baylanısadı:
Orın, shıǵıs seplik qosımtalı kelbetlik feyilden, barıs sepligindegi kelbetlik feyilge shekem, deyin tirkewishleri hám shıǵıs seplik qosımtalı kelbetlik feyilge keyin, soń, beri, berli tirkewishleriniń dizbeklesip keliwinen boladı.

1. 
   Úlken tánepistiń waqtında muǵallim shıǵıp ketiwden, esiktiń awında payda boladı.
   
2. 
   Qullası, óz aldına satıp alǵan jayına kelgennen keyin, kósheniń biydáwlet jigitlerine qosılıp, soqtaǵa úyir boldı.
   
3. 
   Búgin azanda jolǵa shıǵarda da, úyrenshikli qosıǵın baslap kiyatır edi, Aqshagúl jerkip tasladı.
   
4. 
   Usı waqta sonı kózim kórse, onı jep talsar edim.
   
5.