Muratbay Nızanov shıǵarmalarında baǵınıńqılı qospa gáptiń qollanılıwı Jobası: Kirisiw

Anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gápler

Bas gáptiń quramında anıqlawısh xızmetinde qollanılǵan siltew almasıǵınıń mánisin túsindirip kelgen baǵınıńqı gápke anıqlawısh baǵınıńqı gáp delinedi.

Anıqlawısh baǵınıńqı gáp bas gáp penen qatnaslıq sózler hám baǵınıńqı gáptiń -sa/-se shárt meyilden bolǵan bayanlawıshı arqalı baylanısadı.
Anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáptiń dúzilisi eki qatnaslıq sózli hám bir qatnaslıq sózli bolıp keledi. Eki qatnaslıq sózli bolıp kelgende, kim, kimniń, kimde-kim, qanday, qaysı sıyaqlı almasıqlar 1-sıńarda, ekinshi sıńarda onıń, sonıń, sonday sıyaqlı siltew almasıqları tiykarındaǵı qatnaslıq sózler qollanıladı.

Bas gápte qatnaslıq sózler qollanılmay keliwi de múmkin, biraq onıń ornı gáptiń mazmunınan belgili bolıp turadı.

Anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp bir qatnaslıq sózli bolıp kelgende, siltew almasıǵı tiykarındaǵı qatnaslıq sóz bas gáptiń bayanlawıshın anıqlap keledi. Mısalı: 1. Dos sonday adam, ol heshqashan óz dostınan zatın ayamaydı. («Atalar sózi»). 2. Jaǵımlı sóz sonday sóz, ol adamnıń kewlin shadlıqqa bóley aladı. 3. Baxıtlı adam sonday adam, ol ózgelerdiń peyli, ádetlerinen úlgi aladı. («Atalar sózi»).
Mısallar:

1. 
   Aqshagúl menen úy mashqalası, kemis-qutıq haqqında sóyleskeni bolmasa, ıshqı-muhabbattıń lázzetli demlerin qayta yadına sala almadı.
   
2. 
   Kerek deseń, bul úyden kirip-shıqqanı ushın da pul tóleydi.
   
3. 
   Hárkim ózin-ózi asırasa, ózi bayısa, sonıń esesine húkimet qurǵınlasadı, húkimet bayıydı eken.
   
4. 
   Sen meni sabırlı hayal dep bileseń, meniń sabırımdı joytqanıma ádewir bolıp qaldı ǵoy...
   
5. 
   Men saǵan ishimdegi bir búklem sırdı tágip salmasam, ol meniń ishimde ketedi.
   
6. 
   Baxıtsız anańdı qansha keyiseń de, báláátleseń de, keyin úlgereseń.
   
7. 
   Balasanınıń dosları klası menen japırılıp kelip qalsa, aldılarına ne qoyadı.
   
8. 
   Bir kúni barsa, jańaǵı álekeni úńgip, saǵal jep ketipti.
   
9.