Murtazayeva sadoqat

 
 
 

---

3 
KIRISH 
Tadqiqot mavzusining dolzarbligi. Bugungi kunda ona tili ta‘limi oldiga 
mantiqiy, ijodiy, tanqidiy fikrlay oladigan, o‗z fikrini tilimizning boy 
imkoniyatlaridan o‗rinli foydalangan holda yozma va og‗zaki shaklda mustaqil, erkin, 
shu bilan birga to‗g‗ri bayon qila oladigan ijodiy tafakkur sohiblarini tarbiyalash 
vazifasi qo‗yilmoqda. Barkamol avlod tarbiyasida milliy madaniyat, adabiyot, milliy 
tilning o‗rni muhimdir. Prezidentimiz I.A.Karimov milliy ma‘naviyatimiz ko‗zgusi 
bo‗lgan ona tilimiz xususida to‗xtalar ekanlar «…o‗zbek tilini ilmiy asosda har 
tomonlama rivojlantirish milliy o‗zlikni, Vatan tuyg‗usini anglashdek ezgu 
maqsadlarga xizmat qilishi shubhasiz»
1
, deya ta‘kidlagan edilar.
Keyingi yillarda mamlakatimiz ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy hayotida 
ro‗y bergan o‗zgarishlar davlatning ramziy belgilaridan biri, aloqa-aralashuvning 
muhim vositasi, ijtimoiy-ruhiy hodisa bo‗lgan ana shu til va uning tadqiqi bilan 
shug‗ullanuvchi tilshunoslik taraqqiyotida ham yangi davrni boshlab berdi. Bu 
boshqa fanlar qatori o‗zbek tilshunosligida ham yangi-yangi qarashlar, fikrlarning 
rivojlanishiga turtki bo‗ldi. Shunday qarashlardan biri sinonimiya hodisasining 
grammatik birliklarga ham aloqadorligi masalasidir.
Sinonimiya hodisasi faqat leksik birliklarda emas, so‗z yasovchi va grammatik 
shakl yasovchi qo‗shimchalarda ham kuzatiladi. Ularga nisbatan mavjud darslik va 
qo‗llanmalarda affiks sinonimlar, morfologik sinonimlar, grammatik sinonimlar, 
qo‗shimchalar ma‘nodoshligi terminlari ishlatiladi. Malakaviy ish mavzusi sintaktik 
shakl yasovchilardan bo‗lgan kelishik shakllari sinonimiyasi va uning so‗z birikmasi 
turlari hamda gap bo‗laklarini ajratishga ta‘siri masalalari o‗rganishga 
bag‗ishlanganligi bilan dolzarbdir.