Muxammadjonova g. M., Hamdamova n. A. Enzimologiya
Fermentning o’ziga xos xususiyati
Download 3.4 Mb. Pdf ko'rish
|
8. Oquv qollanma Enzimologiya final
- Bu sahifa navigatsiya:
- Fermentlarning spestifikligi.
- Sterokimyoviy spestifiklik.
|
34 Fermentning o’ziga xos xususiyati Fermentlar oqsil tabiatli bo’lganligi uchun oqsilga xos xususiyatga ega. Lekin shu bilan birga faqat ularning o’ziga xos bo’lgan bir qator xususiyatlari xam bor. Bular fermentlarning termolabilligi, spestifikligi, muhit RN ning o’zgarishiga nisbatan sezuvchanligi, aktivator va ingibitorlarning ta’siriga moyilligi va boshqalardir. Fermentlarning spestifikligi. Fermentlarning spestifikligi tirik organizmga xos bo’lgan hususiyatlardan hisoblanadi. Spestifiklik fermentning substratga bo’lgan selektiv (saralash) xususiyatidir. Fermentlarning spestifiklik faoliyati deyilganda substrat faol markazga kelganda xuddi kalit qulfga tushgandek mos kelish kerak. Bu ramziy o’xshatish 1894 yilda E.Fisher tomonidan aytilgan. 10-rasm. Ferment yordamida substratning parchalanishi Olim fermentni mustahkam struktura, faol markazni esa substratning “qolipi” deb atagan. Mazkur g`oya fermentlarning guruhli spestifiklik 35 tushunchasiga mos kelmaydi. Ya’ni, bitta qulfga (faol markaz) bir necha kalit (substratlardagi) mos kelmasligi tushuniladi.Bunday nomutanosiblikni tushuntirishda XX asrning 50-yillarida D.Koshland ismli olim “majburiy moslashuv” degan g`oyani ilgari surgan. D.Koshland nazariyasiga asosan ferment o’ta mustahkam qurilma bo’lmasdan, balki elastik, qayishqoq va o’zgaruvchan bo’lib, substrat faol markazga kelganda uning shakli o’zgarib, har xil ligandlarga moslasha olishi mumkin. Bu jarayonni xuddi qo’lqop va qo’lga o’xshatish mumkin. “Majburiy moslashuv” nazariyasi amaliyotda o’z tasdig`ini topgan. Hozirgi vaqtda fermentlar spestifikligining quyidagi asosiy turlari mavjud: Sterokimyoviy spestifiklik. Bu xildagi ferment---substratning faqat yagona steroizomerini katalizlaydi. Masalan, fumaratgidrataza suv molekulasini fumar kislotaning qo’sh bog`iga biriktiradi, lekin uning steroizomeri bo’lmish malein kislotaga ta’sir qilmaydi. Xuddi shuningdek, ba’zi fermentlar substratning trans va stis-izomerlariga qarab ta’sir etadi. Download 3.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|