N. A. Egamberdieva n. A. E g a m b e r d ie V a
M arkaziy Farg‘ona neolit yodgorliklari
Download 6,16 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- U chtut yodgorligi
M arkaziy Farg‘ona neolit yodgorliklari ilk neolit bosqichiga oid
yodgorlik boMib, u XX asrning 50- yillarda tadqiq qilingan. Ular markaziy Farg‘onaning choMlarida topilgan boMib, bugungi kungacha 80 dan ortiq makon aniqlangan. U lar umumiy tarzda M arkaziy Farg‘ona madaniyati deb nomlanadi. N eolit makonlari Qoraqalpoq dashtida, M ingbuloq, Sariqsuv, Oqqum, DamkoM va Qiziltepa hududlaridan topilgan. Ular jum lasiga Zam bar 1,2, Yangiqadam 12,14, 16,19, 35, M ingbuloq, Sariqsuv, UzunkoM, DorozkoM, M adyor va boshqalarini kiritish mumkin. M akonlarda madaniy qatlam lar saqlanmagan. U erdan prizma, qalam shaklidagi tosh o'zaklar, qirgMchchalar, randa, burg‘u, keskich qurollari, paykonlar topilgan. Paykonlar asosan bargsimon shaklda boMgan. Qurollam ing ko‘pchiligi paraqa va tosh siniqlari asosida yasalgan. Geom etrik shakldagi qurollar topilmagan. Ibtidoiy odam lar koM, daryo va buloqlar atrofida o ‘z makonlarini qurib, ovchilik, baliqchilik va term achilik bilan shug‘ullanganlar. M arkaziy Farg‘onaning shimoliy qism ida joylashgan M adyor 3,4 va boshqa makonlari so ‘nggi neolit davriga, y a’ni mil.avv. IV - III ming yilliklarga oiddir. U chtut yodgorligi chaqmoqtosh qazib olish va birlamchi ishlov berish ustaxonasi boMib, Navoiy viloyati Uchtut hududidan topilgan. Uni Y a.G ‘.G ‘ulomov rahbarligidagi ekspeditsiya 1960 yilda topgan. Yodgorlikni 1966-1967 yillarda T.M irsoatov o ‘rgangan va neolit davrga oid o ‘ra(shaxta)lami ochgan. Shuningdek, bu erdan tosh davrining turli bosqichlariga oid m oddiy buyum lar ham topilgan. Dastlabki davrlarda ibtidoiy odam lar qoyalarda ko‘rinib yotgan chaqmoqtoshla.ni sindirib olganlar. Keyingi davrlarda chaqmoqtoshni qidirib, to g ‘ yonbagMrlarida 4,5 va 5 metrli o 'ralar kovlaganlar. Kerakli xom ashyoni olish uchun oM'alarning pastki qismidan har tom onga q o ‘shim cha yoMaklar ochib borganlar. OM-alar maxsus tosh. 60 suyak va yog ‘ochdan yasalgan kurakchasimon qurollar yordamida qazilgan. 0 ‘ralar devorlarida kurakchalar izlari mavjud. Chaqmoqtoshni konchilar tosh boltalar yordamida kovlaganlar. Shuningdek, u erda o ‘t yoqib toshni qizdirishgan va sovuq suv quyib, portlatganlar. Ular keragicha xom -ashyodan olib, keyinchalik o ‘ralar og‘zini harsang toshlar bilan yopib qo‘yganlar. Arxeologlar bu erda lOOdan ortiq bunday o ‘ziga xos o ‘ralarni topganlar, ulardan faqat 35tasi o ‘rganilgan. Uchtut yodgorligi singari shaxtalar faqat neolit davri yodgorliklarida uchraydi. N eolit shaxtalari Angliya, Fransiya, Daniya, Shimoliy Germaniya va Belorussiya kabi davlatlarda ham topilgan. Download 6,16 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling