N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

 
VIII.6.1. Tabiiy gazlarni tayyorlash texnologiyasi 
Gazni kompleks tayyorlash qurilmasi (GKTQ) nam gazning tarkibidan 
suyuqlik tomchilarini va mexanik aralashmalarni ajratib olish uchun mo’ljallangan 
bo’ladi va quritish talab qilingan shudring nuqtasigacha olib boriladi. 
GKTQ ning tarkibiga quyidagilar kiradi: 
- gazni past haroratli ajratish qurilmasi; 
- kondensatni tayyorlash qurilmasi; 
- dietilenglikolli olovli regeneratsi qurilmasi; 
- mash’ala bloki; 
- gazni o‘lchash bloki. 
PHAQsini tayinlanishi – ingibitorni gidratlanishidan foydalanib gaz past 
haroratli ajratish usulida aniq kondensatsiyagacha quritiladi. GKTQsida talab 
qilingan kо’rsatgichgacha kondensatsiyalangan gazkondensat neftni qayta ishlash 

---

118 
zavodining xom – ashyosi hisoblanadi hamda kondensatni tayyorlash qurilmasida 
(KTQ) olib boriladi. 
Gaz kondensatini ishlash deganda uning tarkibidagi suvlarni, tо’yingan DEGni 
hamda erigan uchuvchi uglevodorodlarni va uglerodsiz komponentlarni ajtarish 
tushuniladi.
Dietilenglikolli olovli regeneratsiya qurilmasi (DORQ) yordamida past 
haroratli gazni ajratish jarayonida ishlangan dietilenglikol eritmasini massasiga 
nisbatan 70% dan 80 %gacha regeneratsiya qilish uchun mо’ljallangan. 
GKTQsining asosiy mahsuloti quritilgan gaz va barqaror gazkondensat 
hisoblanadi. 
Gaz tarkibidagi suyuq kondensatni ajratish. 
Gaz va kondensatni ajratish past haroratli separatorlarda amalgam oshiriladi. 
Bunda gaz va kondensat aralashmasining bosimi maksimal kondensat ajralish 
bosimigacha ko‘tariladi va keyin separatorga kirgiziladi. U yerda aralashmaning 
bosimi kamayadi va harorat pasayadi. Natijada bug‘ holatda bo‘lgan kondensatning 
gazdan ajralishi sodir bo‘ladi. Quyida uning umumiy texnologik chizmasi va jarayoni 
aks ettirilgan. 
Quduqlar (1) dan olingan gazlar drossel shaybasi (2) orqali tomchi ajratuvchi 
past haroratli tik separator (3) ga keladi. Drossel shaybasida gazkondensat 
aralashmasining bosimi maksimal kondensat ajralishi bosimigacha ko‘tariladi va 
aralashmaning harorati kamaytiriladi. Natijada separator (3) da gaz va kondensatning 
ajralishi sodir bo‘ladi. Ajralgan gaz sovitgichi (5) ga keladi, u yerda harorati 
kamaytiriladi. Keyin gaz bosimini moslab turuvchi shtutser (6) ga keladi, bosimi 
maksimal kondensat ajralish bosimigacha ko‘tariladi va tik separator (7) ga 
haydaladi. Tik separatorda gaz va kondensatning batamom ajralish jarayoni sodir 
bo‘ladi. Ajralgan kondensat quvuriga, gaz esa sovitkich (5) orqali keyingi tozalash 
jarayoniga uzatiladi.