N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

GAZNING AJRALISHI (DESORBSIYA) - qattiq modda tarkibidan gazni 
qayta ajratib olish. 
DIZEL- og’ir yonilg’i (dizel yonilg’isi)da ishlovchi ichki yonuv dvigateli. 
U nemis olimi Dizel’ tomonidan ixtiro etilgan. 
SUYUQLIKNING DINAMIK QOVUSHQOQLIGI - maydoni 1 sm
2
bo’lgan suyuqlik qatklamining 1 sm/sеk tezlik bilan 1 sm ga ko’chishi uchun 
ko’rsatilgan qarshilik kuchi. 
DYUIM - 12 fut yoki 25,4 mm ga teng bo’lgan brilliant uzunlik birligi. 
Dyuim ulishi mikrodyuim (10
-6
dyuim yoki 25,4 hm ga teng) va mil (10
-3
dyuim 
yoki 25,4 mkm ga teng) ham ishlatiladi. 
TABIIY GAZ – alohida yoki neft bilan birgalikda yer yuzasiga chiqadigan 
gazlar. 
SUVNING QATTIQLIGI - chuchuk suvning tarkibida Cа
2+
Mg
2+
ko’p 
bo’lgan xossasi. Suv qattiqligi 1 l suvga nisbatan milligram - ekvivalentlarda 
ifodalanadi. Suv qattiqligining 1 mg ekv 1 l suvda 20,04 mg/l Ca
2+
yoki 12,16 
mg/l Mg
2+
bo’lishiga to’g’ri keladi. 
KIMYOVIY INGIBITORLAR - turli kimyoviy reaktsiyalarni sekinlatib 
yoki to’xtatib quyuvchi moddalar. Nomaqul jarayonlarni, masalan, metallarning 
korroziyalanib yemirilishini to’xtatmoq uchun keng qo’llaniladi. Foizning 
mingdan bir necha bo’ladigan tortib bir necha foizgacha keladigan kichik 
kontsenratsiya (to’planish)da ta’sir ko’rsatish kimyoviy ingibitorning xarakterli 

---

216 
xususiyatlaridir. Reaktsiyaning sekinlashuvi yoki to’xtashi kimyoviy ingibitorning 
reaktsiya xarakteriga, miqdoriga, reaktsiya muhitiga qo’shilgan vaqtiga, haroratiga 
va samaradorligiga, ta’sir etuvchi boshqa moddalar birligiga bog’liq. 
ZANGLASH (KОRRОZIЯ) INGIBITORLARI - metallarni zanglashdan 
saqlash uchun korrozion-aktiv muhitga qo’shiladigan modda. U mashina 
detallarini saqlashga va tashish vaqtida zanglashdan himoyalashga mo’ljallangan.