N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

GAZSIZLANTIRISH (DЕGАZАTSIYA) - gilli aralashmadan yoki 
kollektordan gazni tabiiy yoki sun’iy holda ajratib olish. Neftdagi gazlar tarkibini 
aniqlashga neftdan ajralib chiqadigan gazlarning uch xil turi farq qilinadi: a) 
kontaktli gazsizlantirishda bosim kamayganda eritmadan ajralib chiqqan gazning 
hammasi degazatsiyalanish jarayoni tugamaguncha kontaktda qoladi. b) 
differentsial gazsizlantirishda aralashmadan ajralib chiqqayotgan gaz bosimining 
pasayishiga qarab sistemadan vaqti-vaqti bilan shunday suyuqlik bilan yangi 
ajralib chiqqan gazning borgan sari og’irroq fraktsiyalari qoladi. Gazning yengil 
fraktsiyalarini chiqarib tashlash darajasiga ko’ra og’ir komponentlarning portsial 
bosimi uzluksiz oshadi. Bu esa ularning bug’lanishini qiyinlashtiradi. Natijada 
gazsizlantirish jarayoni to’la bo’lmaydi, ya’ni aralashma gazdan to’liq 
tozalanmaydi. v) vakuumli gazsizlantirish – vakuumli so’rish yo’li bilan barcha 
gazni neftdan ajratish mumkin. 
NEFTNI GAZSIZLANTIRISH - qazib olinayotgan neft tarkibidan erigan 
pastmolekulyarli uglevodorodlar (metan, etan, propan, serоvodorod, azot korbonat 
angidrid gazi) ni chetlashtirish jarayoni. 
DЕGIDRАTОR (SUV АJRАTGICH АSBОB) - SUV AJRATGICH 
ASBOBI (DЕGIDRАTОR) - neft emulsiyasi tarkibidagi suvni yuqori chastota va 
yuqori kuchlanishli elektr maydoni ta’sirida ajratuvchi asbob. 
SUVSIZLANTIRISH (DЕGIDRАTОR) - tog’ jinslari va minerallardan 
suvni ajratib olish jarayoni. Masalan, opal mineralining suvsizlanishidan xaltsedon 
va kvarts minerallari hosil bo’ladi. 

---

215 
AJRALISH (DESORBSIYA) - adsorbentga yutilgan moddaning qayta 
ajralib 
chiqishi, 
adsorbtsiyaning 
aksi. 
Adsorbent 
atrofidagi 
muhitda 
adsorbtsiyalanuvchi modda yig’ilishi (to’planishi)ning ko’payishi yoki haroratning 
ko’tarilishi desorbtsiyaning paydo bo’lishiga sabab bo’ladi. Desorbtsiya 
laboratoriya sharoitida adsorbentlardan yutilgan gaz, bug’ yoki erigan moddalarni 
ajratib olish uchun qo’llaniladi.