Нафас аъзолари системаси касалликлари беморларнинг шикоятлари


АСОСИЙ НАФАС ШОВКИНЛАРИНИНГ УЗГАРИШИ


Download 1.07 Mb.
bet11/16
Sana29.04.2023
Hajmi1.07 Mb.
#1400162
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Bog'liq
3.Nafas sistemasi kasalliklari

АСОСИЙ НАФАС ШОВКИНЛАРИНИНГ УЗГАРИШИ
Везикуляр нафас баъзи патологик ва физиологик холатларда кучайиши ёки сусайиши мумкин. Физиологик холатларда ёш болаларда пуэрил нафас, астеникларда огир жисмоний мехнат килганда, каттик иситмалаганда везикуляр нафас кучлирок эшитилади. Патологик холатларда везикуляр нафас упканинг зичлашган ерлари атрофида ёки диффуз касалликларда карама-карши томондаги упка устида кучаяди. Бунинг сабаби, упка тукимасининг маълум бир кисми шикастланганда унинг атрофидаги сог упка тукимаси кучлирок ишлаб, унинг функциясини уз зиммасига олишидир.
Везикуляр нафас сусайишининг физиологик сабаби — кукрак кафасининг жуда калинлиги хисобланади, бунда везикуляр нафаснинг сусайиши кукрак кафасининг барча сохаларида кузатилади. Патологик холатларда везику­ляр нафаснинг сусайиши плевра бушлигида суюклик, кон, хаво йигилиши, плевра варагининг жуда калинлашуви натижасида, упканинг обтурацион ателектазида, аль-веолалар сони камайиб, уларнинг эластиклиги камайган-да кузатилади. Юкоридаги холатларнинг хар бирида везикуляр нафас сусайишининг сабаби турличадир, Ма-салан, плевра бушлигига бирор суюклик йигилганда ва плевра вараклари хаддан ташкари калинлашганда вези­куляр нафас товушнинг ташкарига узатилишининг кийинлашувидан сусайса, обтурацион ателектазда эса у альвеолаларга хаво боришининг кийинлашуви ёки бутунлай бормаслиги натижасида альвеолалар деворининг тебранмаслигидан сусаяди. Упка эмфиземасида везику­ляр нафас альвеолалар сонининг камайиши, альвеолалар-аро тусикларнинг парчаланиши, уларнинг бир-бирига кушилиб кетиши ва упкадаги колдик хаво микдорининг купайиб кетиши туфайли альвеолалар деворларининг ях­ши тебранмаслиги натижасида кузатилади. Бунда вези­куляр нафаснинг сусайиши упканинг барча сохалари устида кайд этилади.
Агар везикуляр нафас узилиб-узилиб чикса, уни саккадирланган нафас дейилади. Бунда нафас олиш боскичида везикуляр нафас узилиб-узилиб эшитилади. Бунинг асосий сабаби, нафас мушакларининг тартибсиз ва нотекис кискаришидир (мушаклар касаллигида, каттик совук ур-ганда). Бундай нафас упканинг айрим кисмида эшитилса, бронхлар катари, бутун упка устида эшитилса, каттик совкотиш ёки калтираш натижасида юзага келади. Сак-кадирланган нафаснинг упка чуккисида эшитилиши упка сили учун хосдир.
Дагал нафас везикуляр нафаснинг каттиклашган тури булиб, бунда нафас олиш ва чикариш бир оз узунрок булади. Бундай нафас бронхитларда, упка тукимаси зич-лашишининг бошланиш даврларида аникланади. Ял-лигланган бронхлардан хаво утишининг кийинлашуви на­тижасида келиб чикдан стенотик шовкинлар билан вези­куляр нафаснинг кушилиб кетишидан дагал нафас юзага келади.
Бронхиал нафас упка тукимаси устида факат патоло-гик холатларда эшитилади. Агар упка тукимасида ин-фильтратив жараён булса (сил, зотилжам, инфаркт), упка тукимаси ателектазга учраса, шу жой устида бронхиал на­фас эшитилади, чунки зичлашган упка тукимаси товушни яхши утказиб беради.
Патологик бронхиал нафаснинг характери зичлашиш учогининг каерда жойлашганлиги, унингхажми ва зичла­шиш даражасига боглик. Агар зичлашиш удоги юза жой-лашган булса, бронхиал нафас баланд ва жарангли, худди кулок остида юзага келаётгандек эшитилади. Буни кучайган бронхиал нафас дейилади. Акс холда, бронхиал нафас сует ва узокдан эшитилади. Патологик учок канча катта хажмни эгалласа ва зич булса, бронхиал нафас шунча кучли ва жарангли булади.
Агар упка тукимасида бушлик, (каверна, бронхоэктаз, абсцесс) пайдо булса, бронхиал нафаснинг узгарган тури — амфорик нафас юзага келади, у буш шиша идишга пуфла-ганда чикадиган товушни эслатади .
Амфорик нафаснинг кучайган, жарангли тури — металлик нафас дейилади ва у очик, пневмотораксда эшити­лади. У металл буюмни уриб курилганда юзага келувчи товушни эслатади.

Download 1.07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling