Namangan davlat universiteti akayeva marapat abduxalikovna

Fuqarolarga beriladigan boshqa turdagi nafaqalar
Fuqarolarga qonun hujjatlariga ko‘ra boshqa bir qator nafaqalarning ham 
to‘lanishi nazarda tutilgan. Ular ijtimoiy ta’minot huquqi mavzusi doirasiga 
kirmasa-da, ammo aholini ijtimoiy jihatdan himoya qilishning, muayyan voqea-
hodisalar bilan bog‘liq tarzda yuz bergan noqulay sharoitlarda ularni moddiy 
jihatdan qo‘llab-quvvatlashning muhim shakllaridan hisoblanadi va ushbu nuqtai 
nazardan qaraganda, mazkur nafaqa turlarini
ham qisqacha ko‘rib o‘tish, ularga umumiy tarzda bo‘lsa-da, ham tavsiyalab o‘tish 
maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Bunday qatoriga quyidagilarni kiritish mumkin:
1) 
Ishsizlik nafaqasi; 
2) 
Ishdan bo‘shash paytida beriladigan nafaqa; 
3) 
Yosh oilalarga beriladigan moddiy yordam; 
4) 
Ishlab chiqarishda yuz bergan baxtsiz hodisalar tufayli halok 
bo‘lgan yoki sog‘lig‘iga shikast etganda bir yo‘la beriladigan . 
Ishsizlik nafaqasi. O‘zbekiston Respublikasining 1998 yil 1 maydagi 
«Aholini ish bilan ta’minlash to‘g‘risida»gi qonunining 29-moddasiga ko‘ra tuman 
(shahar) mehnat bo‘limlari tomonidan belgilangan tartibda ishsiz shaxs deb 
e’tirof etilgan fuqarolarga ishsizlik Nafaqasi tayinlanadi.
Nafaqaning miqdori va to‘lanishininng eng uzoq muddati ham «Aholini ish 
bilan ta’minlash to‘g‘risida»gi qonunda belgilab qo‘yilgan.
Avval ishlagan, ishidan va ish haqi (mehnat daromadi)dan mahrum bo‘lgan 
shaxslarga ular ishlagan davridagi ish haqining ellik foizi miqdorida, ammo eng 
kam oylik ish haqidan kam bo‘lmagan hamda nafaqa ni hisoblash paytida 
O‘zbekiston Respublikasida tarkib topgan o‘rtacha ish haqidan ortiq bo‘lmagan 
miqdorda ishsizlik nafaqasi tayinlanadi.

---

200 
xarbiy xizmatdan, ichki ishlar va Milliy xavfsizlik xizmatidan, boshqa 
harbiy organlardagi harbiy xizmatdan bo‘shatilgan shaxslar avval ishlagan 
bo‘lsalar, ish haqlarining 50 foizi miqdorida, avval ishlamagan shaxslarga ishsizlik 
nafaqasi eng kam oylik ish haqining 100 foizi miqdorida tayinlanadi.
Birinchi marta ish qidirayotgan va ishsizlik nafaqasi olish huquqiga ega 
bo‘lgan shaxslarga eng kam oylik ish haqining 75 foizi miqdorida ishsizlik 
nafaqasi tayinlanadi.
Ishsizlik nafaqasi birinchi marta ish qidirayotgan shaxslarga bir kalendar yil 
davomida 13 haftagacha, avval ishlagan shaxslarga esa yil davomida 26 haftagacha 
bo‘lgan muddat davomida to‘lanishi mumkin.
Ishsiz deb e’tirof etilgan shaxslarga ishsizlik nafaqasini tayinlash va to‘lash 
tartiblari O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi tomonidan 1998 yil 23 
noyabrda ro‘yxatga olingan «Ishsiz fuqarolarni ish bilan ta’minlashga 
ko‘maklaShuvchi davlat jamg‘armasi mablag‘laridan ajratiladigan moddiy 
yordam ko‘rsatish tartibi, miqdori va shartlari to‘g‘risida»gi nizomda ko‘rsatib 
qo‘yilgan.
Ishdan bo‘shatilayotgan xodimlarga beriladigan nafaqa. O‘zbekiston 
Respublikasining Mehnat kodeksida nazarda tutilgan bo‘lib, unga ko‘ra 
muayyan sabablar bilan ishdan bo‘shatilayotgan shaxslarga ishdan 
bo‘shatilayotganlarida bunday berilishi belgilangan.
Mehnat kodeksining 89-moddasi 4-qismiga ko‘ra xodim yangi mehnat 
shartlari asosida ishlashdan bosh tortganligi tufayli, 100-modda 2-qismining 1 
(shtatlar qisqarishi, korxonaning tugatilishi), 2 (xodim egallab turgan vazifa ishga 
noloyiq bo‘lib qolishi) 5 (o‘rindoshlik bo‘yicha ishlayotgan shaxs boshqa doimiy 
xodim ishga qabul qilinishi tufayli ishdan bo‘shatilishi), 6 (korxona mulkdori 
almashganligi tufayli korxona rahbari, o‘rinbosarlari, bosh buxgalterining ishdan 
bo‘shatilishi)-bandlari bilan ish beruvchi tashabbusiga ko‘ra ishdan 
bo‘shatilgan shaxslarga Mehnat kodeksining 109-moddasiga binoan o‘rtacha 
oylik ish haqidan kam bo‘lmagan miqdorda ishdan bo‘shatish Nafaqasi beriladi.
Yosh oilalarga beriladigan moddiy yordam. O‘zbekiston Respublikasi 

---

201 
Adliya vazirligi tomonidan 1999 yil 7 mayda davlat ro‘yxatiga olingan
«Moddiy jihatdan qo‘llab-quvvatlashga muhtoj bo‘lgan yosh oilalarga 
ko‘rsatiladigan mablag‘larni tashkil toptirish va sarflash tartibi to‘g‘risida»gi 
nizom asosida ko‘rsatiladi.