Namangan davlat universiteti n. Sotvoldiyev biznesni tadqiq etish

Biznesni tadqiq etish usullari 
82 
Иқтисодий-математик моделлар
Оптималлаштириладиган моделлар
Оптималлаштирилмайдиган
моделлар
Заҳира-
ларни 
бошқариш 
моделлари
Оптимал
тақсимлаш
мо-деллари
Тармоқли 
моделлар
Оммавий 
хизмат 
кўрсатиш 
моделлари
Баланс 
моделлари
Иқтисодий 
статистик 
моделлар
Транспорт 
масаласи
Ассорти-
мент 
масаласи
Оптимал
қирқиш
масаласи
«Диета» 
масаласи
Ўсиш 
моделлари
Ишлаб
чиқариш
функцияси
 
2.2. -chizma. Model turlari va yechiladigan masalalar tasnifi
36
 
Iqtisodiy-matematik modellar o’z o’rnida funktsional va strukturali bo’lishi mumkin. 
Funktsional modellar kirish va chiqish parametrlarini bog’lanish funktsiyalarini aks 
ettiradilar. 
Strukturali modellar murakkabroq bo’lib, tizimni ichki strukturasini ifodalab, ichki 
aloqalarni aks ettiradi.
Modellar statik va dinamik, chiziqli va chiziqsiz, determinatsion va stoxastik 
bo’lishi mumkin (2.2-rasm). 
Statik modellarda iqtisodiy jarayonlar va ko’rsatkichlarning ma’lum bir vaqtdagi 
holati o’rganiladi. 
Dinamik modellarda esa iqtisodiy ko’rsatkichlarning vaqt davomida qanday o’zgarishi 
kuzatiladi va ularga qaysi omillar ta’sir etishi o’rganiladi. 
CHiziqli modellarda maqsad mezoni chiziqli funktsiya ko’rinishda bo’ladi, uning 
ekstremal qiymatlari orasidagi munosabat chiziqli tenglamalar va tengsizliklar orqali 
ifodalanadi. 
CHiziqsiz modellarda - maqsad funktsiyasi va yechimi orasidagi munosabatlar 
chiziqsiz ko’rinishda ifodalanadi. O’z navbatida chiziqsiz dasturlash quyidagi turlarga 
bo’linadi: