Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti
-rasm. Ko‘rish trubasi iplar to‘rining krestini vexaga yo‘naltirish sxemasi
Download 3.43 Mb. Pdf ko'rish
|
1-курс. КИ лаборатория 2-сем. (узб)
|
3.1-rasm. Ko‘rish trubasi iplar to‘rining krestini vexaga yo‘naltirish sxemasi:
a) xato; b) to‘g‘ri. Qayd etish lozimki, gorizontal burchakni o‘lchash aniqligi ko‘p jihatdan vizir nishonni va iplar to‘rini fokuslash sifatiga bog‘liq. Bajarilayotgan ishlar yuzasidan doimiy nazorat olib borish zarur. Buning uchun, okulyardan vizir nishonga qaraganda ko‘z okulyar markazidan biroz o‘ngga va chapga harakatlantiriladi. Agar iplar to‘ri vizir nishonga nisbatan holatini o‘zgartirmasa, demak fokuslash sifatli bajarilgan. Agar to‘r vizir nishonga nisbatan ko‘chsa, iplar to‘ri va vizir nishonni fokuslashni yanada diqqat bilan bajarish zarur. Burchak o‘lchash usullari. Qo‘yilgan aniqlik talabiga qarab, teodolit bilan gorizontal burchakni o‘lchashda quyidagi usullar qo‘llaniladi: 1) priyom usuli; 2) doiraviy priyom usuli; 3) takrorlash usuli; 4) nollarni to‘g‘rilash usuli va boshqalar. 1. Priyomlar usuli bilan gorizontal burchaklarni o‘lchash jarayoni quyidagicha (3.2-rasm). Teodolit doira chap DCH holatida o‘rnatiladi. Limb qotiriladi, alidada bo‘shatiladi va ko‘rish trubasidagi vizir yordamida avvalgi nuqtadagi vexa asosiga taxminan vizirlanadi. Okulyarga qarash orqali avvalgi nuqta ko‘rish maydonida joylashganligiga ishonch hosil qilinadi hamda gorizontal va vertikal doiralarning mahkamlash vintlari qotiriladi, alidada qotiriladi. Gorizontal va vertikal doiralarning qaratish vintlarini burash orqali iplar to‘rining markazi nishonga aniq yo‘naltirilishiga erishiladi. Sanoq olish qurilmasining mikroskopiga qaraladi va yoritish oynasining holatini o‘zgartirib, gorizontal va vertikal doira shkalalarini yaxshi ko‘rinishiga erishiladi. Gorizontal doiradan burchak minutning o‘ndan bir qismigacha n ch sanoq olinadi va jurnalga yoziladi (3.1-jadval). So‘ng alidada bo‘shatiladi, iplar to‘ri 25 markazini keyingi nuqtadagi vexaning asosiga yo‘naltiriladi. Alidadani mahkamlab, mikrometrli vintlar bilan iplar to‘ri markazini vizir nishonga aniq yo‘naltirilishiga erishiladi. Gorizontal doira bo‘yicha no‘ sanoq olinadi. Bu bajarilgan ishlar birinchi yarim priyom bo‘ladi. Download 3.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|