Нгин хавфсизлик асослари


Тукимачилик, пахта, ипак ва енгил саноат ишлаб чикариш корхоналаридаги ёнгинни учиришнинг айрим узига хос хусусиятлари


Download 264 Kb.
bet11/11
Sana19.02.2023
Hajmi264 Kb.
#1215028
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Bog'liq
Engin-havfsizlik-asoslari

10. Тукимачилик, пахта, ипак ва енгил саноат ишлаб чикариш корхоналаридаги ёнгинни учиришнинг айрим узига хос хусусиятлари.

Хар кандай объектда ёнгинни муваффаккиятли учириш учун ёнгинга карши курашиш тадбирларини олдидан амалга ошириш катта ахамиятга эгадир.


Тукимачилик корхоналарнинг асосий цехларида толали материаллар билан таъминлаганлик 40-80 кг/м2, хом ашё ва ярим махсулот омборларида эса 180 кг/м2 ни ташкил этади.
Тукимачилик корхоналарининг узига хослиги шундан иборатки, уларнинг купгина цехларида, айникса йигирув фабрикаларининг цехларида ва тукувчилик фабрикаларининг тайёрлов цехларида ёнувчан ва момик куплаб ажралиб чикиб, машина ва аппаратлар, курилиш конструкциялари ва коммуникациялар устида утириб колади. Ёнгин пайтида булар оркали аланга жуда тез таркалади ва хоналарнинг тутунга тулишига олиб келади.
Аланганинг уртача таркалиш тезлиги тукимачилик корхоналарида 0,35-0,65 м/мин булса; чанг ва момик юзаларга тупланиб колган холларда 1-2 м/мин ни ташкил этади. титилаётган толали материаллар буйлаб аланганинг таркалиш тезлиги яна хам юкори, яъни 7-8 м/мин. Тажрибаларнинг курсатишича, тукимачилик корхоналари цехларида аланга майдонининг таркалиш тезлиги 8-12 м2/мин ни ташкил этади.
Тукимачилик корхоналаридаги ёнгинларнинг характерли хусусяитларидан яна бири шундаки, ёнгиннинг бошланишида харорат тез кутарилади ва куюк тутун ажралиб чикади. Ана шу хароратнинг тез кутарилиши ва куюк тутун, корхона ишчиларни томонидан ёнгиннинг бошлангич даврида учириш имконини бермайди. Шу билан бирга кишиларни эвакуация килиш ишини, ут учириш булимларининг фаолиятини кийинлаштиради. Агар шу шароитда утни учириш буйича самарали тадбирлар зудлик билан амалга оширилмаса, ёнгин тезда ривожланиб, катталашиб кетади.
Буларнинг хаммаси корхонани ёнгинга карши хар томонлама, пухта тайёргарлик куришга мажбур килади. Бу тайёргарликнинг асосий шартларидан бири ёнгинни учириш буйича тезкорлик билан тузилган режа ишлаб чикишдир.
Шароитни хисобга олган холда, булиши мумкин булган энг мураккаб ёнгин кузда тутилади ва унинг асосида зарур воситалар ва кишилар сони хисобланиб чикилади.
Тезкорлик билан тузилган режа чизма хамда матн кисмидан иборат булади. Чизма кисмида корхонанинг асосий ишлаб чикариш биноси ва унга ёндошган ёрдамчи бинолар, йуллар ва сув манбалари билан биргаликдаги схемаси курсатилади. Зарур булса, куп каватли биноларда хар бир каватнинг режаси ва унинг киркими илова килинади. Бу режа барча зарурий ахборотлар билан таъминланиши керак.
Бу режада ут учириш учун ишлатилиши мумкин булган барча сув манбалари, улар билан бино орасидаги масофалар курсатилиши ва ут учириш булимлари кайси сув манбасига уз насосларини урнатиши хам курсатилиши керак.
Режанинг матн кисмида шу бинонинг узига хос хусусиятлари, ёнгин пайтида одамларни эвакуация килиш, моддий бойликларни саклаб колиш, келаётган ут учириш булимларининг эркин харакат килишлари ва куткарув ишларини амалга ошириш тадбирлари курсатилади. Режада ут учириш штабига корхона маъмурияти вакилларини жалб килиш кузда тутилади. Бунда ёнгин пайтида ут учириш штабига жалб килинган хар бир рахбар нима килиши аник ва тулик ёзиб чикилади.
Саноат корхонасининг ёнгин жихатидан хавфсизлиги корхона худудида бинолар, автомобиль йуллари, темир йулларнинг тугри жойлаштирилишига, сув резервуарлари, ут учирувчилар депосининг борлиги хамда жойлашувига ва шу кабиларга куп даражада боглик. Корхонанинг бош режаси лойихалашда хсобга олинадиган бу ва бошка талаблар СНиП-II-89-88 нинг тегишли бобида белгиланган.
Корхонанинг бош режасида ишлаб чикариш бинолари ва иншоотларнинг жойлашуви шамол йуналишининг гудастасига асосан лойихаланади.
Корхона худуди энг якиндаги тураржой дахасига нисбатан шамолга тескари томонда жойлаштирилади. Ёнгин жихатидан энг хавфли бино ва иншшотлар хам корхонанинг бош режасида шу нуктаи назар асосида, бино хамда иншоотларнинг гурухланишини хисобга олиб, ишлаб чикаришнинг технологик жараёни ва ёнгин хавфи белгиларидан келиб чикаан холда жойлаштирилиши лозим.
Пилла тортиш корхоналарида пиллаларни узок вакт саклаш муаммосини хал килиш катта ахамиятга эга. Мамлакатимизда пиллалар асосан равенукдан ишланган 30 кг гача сигимли копларда сакланади. Бу омборхоналарнинг умумий сигими бир йула 8 ойга етадиган микдордаги пиллаларни саклашга етадиган булиши керак. Кейинги йилларда пиллалар сакланадиган омборхоналар ёнмайдиган конструкциялардан, устунларнинг тури 6х18 м ва кутариб турувчи кисмларнинг баландлиги 6 м буладиган килиб курилмокда. Бундай омборхонанинг умумий сахни 5832 м2, ёки йуллар билан банд булган майдонни хам хисобга олганда, омборхонанинг 1 м2 сахнига 103 кг пилла тугри келади.
САкланадиган ашёларнинг ёнгин жихатидан хавфлилигини хисобга олиб конструкцияларни танлашда ва омборхоналарни жойлаштиришда омборхонанинг 1м2 сахнига ёнувчи моддалардан канча мидорда тугри келиши инобатга олинади. Шу сабабли корхоналарнинг бош режасини лойихалашда омборхоналар учун махсус жойлар ажратилиб, талаб этилган ёнгинга карши масофаларга риоя килинади, омборхонанинг узи эса ёнгин хакида автоматик хабар берадиган ва уни учирадиган воситалар билан жихозланади.
жадвал.
Бино ва иншоотларнинг утга чидамлилик даражасига боглик равишда улар орасидаги ёнгинга карши масофалар.

Бино ава иншоотлар-нинг утга чидам-

Утга чидамлилик даражаси куйидагича булганда ёнгинга карши масофаларнинг катта-кичиклиги, м

лилик даражаси

I ва II

III

IV ва V

I ва II

Ушбу тоифадаги ишлаб чика-ришлар жойлаштириладиган бинолар учун: Г ва Д - меъёр белгиланмайди;
А. Б ва В - 9

9


12


III

9

12

12

IV ва V

12

15

18

Саноат корхонаси билан тураржой ва жамоат бинолари орасида хавфсизлик масофаси V синфга булинади: I синф - 1000 м; II синф - 500 м; III синф - 300 м, IV синф -100 м; V синф 50 м. Бу синфлар ажралиб чикадиган зарарли омилларнинг тури ва микдорини хисобга олган холда СН-245-71 томонидан белгиланган. Ипакчилик саноати корхоналари IV синфга тааллукли булиб, унга кура санитария-химоя минтакасининг эни камида 100 м булиши керак.
Ёнгин бир бинодан обшкасига таркалишининг олдини олиш максадида уларнинг орасида ёнгинга карши масофалар колдирилади. Бу масофаларнинг катта-кичиклиги ишлаб чикаришнинг ёнгин жихатидан хавфлилик тоифасига, бинонинг утга чидамлилик даражасига, биноларнинг узунлиги хамда каватлари сонига ва хоказоларга боглик (21-жадвал).
Корхона худудида бино ва иншоотларга ут учириш машиналари келадиган йул кузда тутилган булиши керак. Бино ва иншоотнинг эни 18 м гача булганда бу йул бинонинг бир томонида, 18 м дан катта булганда эса иккала томонида курилиши лозим.
Катнов бир томонлама булганда йулларнинг эни камида 3,75 м, катнов икки томонлама булганда эса камида 7,5 м булиши керак. Корхона майдонидаги одамлар ва машиналар юрадиган йулаклар боши берк, айланма ёки аралаш булиши мумкин. Йулнинг боши берк булганда унинг охирида ут учирувчи машиналар бурилиши учун камида 10 м радиусли бурилиш жойлари ёки 12 ва 12 м улчамли майдончалар кузда тутилиши лозим.
Ёнгинга карши деворлар (брандмауэрлар) утга чидамлилик чегараси камида 2,5 соат булган, бинонинг хамма кийинлик билан ёнадиган кисмларини кесиб утадиган яхлит девордир. У бинонинг томидан 60 см ва ён деворидан 30 см чикиб туради.
Ёнгинга карши минтакалар эни камида 6 м ли ёнмайдиган копламалар булакларидан булиб, улар ёнмайдиган таянчларга таяниб туради ва бинони бутун узунлиги ёки эни буйича кесиб утади (86-расм). Минтакаларнинг учлари вертикалига тулкин шаклида ишланиб, бинонинг томидан камида 0,7 м чикариб куйилади. Ёнгинга карши минтакаларнинг кутариб туруви кисмларининг утга чидамлилик чегараси 2,5 соатдан кам булмаслиги лозим. Технологик жараённинг шарт-шароитларига кура ёнгинга карши деворлар куриш мумкин булмаган холларда ёнгинга карши минтакалар кулланилади. Одатда аланганинг бино ичига киришнинг олдини олиш учун ёнгинга карши минтакаларда фаввора урнатилади.
Ёнгинга карши эшиклар ички деворлардаги эшик уринлари оркали бир цехдан бошкасига таркалишини чеклаш учун курилади. Тузилишига кура улар тез эрийдиган кулфи ишлаб кетганида уз-узидан суриладиган ёки пастга тушадиган булиши мумкин. Ушбу эшиклар утга чидамлилик чегараси 1,2 соатдан кам булмаган, кийинлик билан ёнадиган ашёдан тайёрланади.
Ёнгин чикканда одамларни хавфсиз эвакуация килиш учун ишлаб чикариш ва ёрдамчи биноларда махсус чикиш жойлари кузда тутилади. Эвакуацион чикиш жойларига либ борувчи, одамларнинг тез ва хавфсиз харакатини таъминловчи йуллар, йулаклар, майдончалар, зиналар, нарвонлар, эвакуауция йуллари деб аталади. Эвакуацион чикиш жойлари шундай хисоб билан курилиши керакки, иш уринларидан то бинодан ташкарига чикиш жойларигача булган масофа хавфсиз буладиган, бунда одамлар харакатланадиган йуллар кесишмайдиган ёки тукнаш келмайдиган булсин.
Ёнгин чиканда одамларни муваффакият билан эвакуация килинишини учун хар бир хонанинг яхши куриниб турадиган жойига эвакуация режаси осиб куиилиши, хар бир ишчи-хизматчи бу режани билиши керак.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. Poluxin.V.P., Miloserdnыy L.K. Konstruktivno-unifitsirovannыy ryad shveynыx mashin klassa 31 s gorizontalьnoy osьyu chelnoka. - M. Legprombыtizdat, 1991.-80 s.


2. Orlovskiy B. V. Osnovы avtomatizatsii shveynogo proizvodstva. - M. Legprombыtizdat, 1988.-247 s.
3. Ermakov A.S. Oborudovanie shveynыx predpriyatiy-M.: ProfObrIzdat. 2002 .- 426 s.
Download 264 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling