Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti


Download 24 Kb.
Pdf ko'rish
bet29/30
Sana05.02.2018
Hajmi24 Kb.
#26036
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30

273

15.  Qismlari  yuklama  yor- 
damida  birikkan  zidlov  muno- 
sa b atli  b o g’lang an   q o ’shma 
gapni toping.
A) Kun sovuq, ammo osmon 
beg’ubor,  artilgan  shishaday 
musaffo.
B) 
D a ra x t 
sh o h la rin i 
sh irtilla tib   uzguday  yoqqan 
yom g’irning  tinganini  ancha 
b o ’ldi-yu,  osm on  p a rd a si 
ochilmadi.
C)  T em irchining  uyi  to r 
bo’lsa ham,  fe’li keng edi.
D) Qiz yalt etib unga qaradi- 
yu, yuragi hapqirib ketdi.
E. Bu qilmishning nomi yo’q, 
b o ’lg an d a   ham   tilg a   olib 
bo’lmaydi.
16.  Ergashgan qo’shma gap 
tarkibidagi  sodda  gaplarning 
y o rd am ch ilarsiz  b irik ish ig a 
qaysi qatorda misol berilgan?
A) Tashqaridan kelgan oyoq 
to v u vshi  b a h o n a   b o ’ld i-d a, 
Aziza o’rnidan turdi.
B)  Y om g’ir  k o ’p  y o g ’di, 
ko’katlar gurkirab o’sdi.
C)  Kasalning  kelishi  oson, 
ketishi ancha qiyin.
D)  Yaxshida  gina  bo’lmas, 
yomondan gina ketmas
E. Javobda bunday misollar 
berilmagan.
17.  Bir  necha  ergash  gapli 
qo’shma  gap  berilgan  qatorni 
toping.
A) 
Toleim shuki, Vatanda bir 
g iilisto n   ta n la d im .  B axtni
topgan  el  bilan jondash  bo’lib 
otdim odim.
B) Yo’lchi uy eshigini ochishi 
b ilan , 
k o ’zlari 
boyning 
o ’q ray g a n  
k o ’zlari 
bilan 
uchrashdi,  lekin  u  loqaydlik 
bilan tiz cho’kdi.
C)  Shunday odamlar  borki, 
ular qisqa umr ko’radilar, lekin 
qisqa umrlari asrga tatigulikdir.
D) Shu rost ersa, o’tga tushsin 
jo n ,  Y o m g’ird a y in   boshga 
tushsin ham.
E.  Barcha gaplarda
18.  K elib  yuzingni  bir 
k o ’rsa tm a sa n g   ham ,  sening 
xating  kelsa,  ko’nglim  tog’day 
ko’tariladi.  Ushbu  gap  haqida 
bildirilgan qaysi hukm to’g’ri?
A) to’siqsiz ergash gapshart 
ergash  gapbosh  gap(ketma-ket 
ergashish)
B)  to’siqsiz  ergash  gappayt 
ergash  gapbosh  gap(ketma-ket 
ergashish)
C)  to’siqsiz ergash  gapbosh 
gapnatija ergash gap(to’g’ridan- 
to’g’ri ergashish)
D) ravish ergash gapto’siqsiz 
ergash gapshart ergash gapbosh 
gap(ketma-ket ergashish)
E.aralash turdagi ergash gap
19.  Bir  necha  ergash  gapli 
q o ’shm a  gap  qaysi  ja v o b d a  
berilgan?
A) 
Agar u kamolot osmoni- 
dagi  porloq  quyosh bo’lsa,  biz 
z a rra  
k a b i 
sa rg a s h ta y u  
sargardonmiz,  ahvolimiz  afsus 
chekarli holatda
274

B) Agar biror kishi biron bir 
dardga m ubtalo bo’lgan bo’lsa, 
u  duo  q ilg ach ,  bu  balo   d a f 
bo’ladi.
C)  O ’shanda  yonimizdagi 
ariqchada  suv  mayin  jildirar, 
chigirtkalar  chirillab  qo’yar  va 
bizni  bag’riga  yashirib  olgan 
c h in o r  b a ’zida  sh a b ad a d a  
c h a y q alib  
sa lo b a t 
bilan 
shovullab qo’yardi.
D )  U  sham   h a q id a   so ’z 
yuritar, lekin boshqalar bundan 
xabardor bo’lmas, uning so’zlari 
boshqa parvonalar qalbiga etib 
bormas edi.
E.Bordi-yu, erinchoqlik qilib 
aralash-quralash qilib yuborsak, 
indamay idishlarni qo’limizdan 
olardi-yu,  birontam izga  ham  
q a ttiq -q u ru q  
gap irm ay  
h am m asin i  q a y ta d a n   o ’zi 
ajratishga tushardi.
20. 
Ayiruv munosabatli bog’­
langan qo’shma gapni toping.
A)  N avoiy  goh  otda,  goh 
piyoda paydo bo’lar edi.
B)  H issiyo t  va  aql  irod a 
uchun zarurdir,  men faqat  ular 
o rq a li  nim a  qilishim   yoki 
qilm asligim   lozim ligini  bilib 
olaman.
C)  Yoki  sukut  saqlab,  yoki 
sukutdan tuzukroq biron narsa 
gapir.
D)  H aqiqatga  har  qanday 
masofa pisand emas, uni hech bir 
chegara to’xtatolmaydi
E.Ham m ani  olib  boradimi 
yoki xohlamagan qola beradimi?
21. Aralash turdagi qo’shma 
gapni aniqlang.
A) 
D alag a 
tra k to r  
c h iq q a n d a ,  ja m o a   x o ’jalig i 
hududida bir parcha ham to’qay 
q o lm agan , 
u fq d a n -u fq q a  
tutashgan  bepoyon  sahroning 
o’rtasida ikki qavatli oq imorat 
ko’rinar edi.
B) Rostdan ham qor tingan, 
ammo  sovuq  shamol  guvillar, 
oqshom tushib qolgan, kunbotar 
tomon bilinar-bilinmas qizargan 
edi.
C) Avji qish vaqti bo’lsa ham, 
yerda sira qor yo’q, havo xuddi 
bahordagiday yumshoq edi.
D)  Kuz  kirib  havo  ancha 
sa lq in la sh g a n ig a   q aram ay , 
Teshaboy  tashqarida  yaktak- 
chan yurgan edi.
E.A,C
22.  Z idlov  m u n o sa b a tli 
b o g ’lan g an   q o ’shm a  gapni 
aniqlang.
A) U davra o’rtasida o’tirdi- 
da, so’zlay boshladi.
B)  A jabo,  film  namoyishi 
tugadi-yu,  hech  kim  joyidan 
qimirlamadi.
C)  Y o’l  yurib  charchagan 
Roziq ko’rpaga kirdi-yu, uyquga 
ketdi.
D )  U m m atali  N afisan i 
ko’pda ko’rmasa ham,  haftada 
bir ko’rib turadi.
E.  Shuni  uftutm angki, 
yomonlarga yo’ldosh bo’lmaslik 
kerak.
275

23.  Aralash  qo’shma  gapni 
toping.
A)  Ferma  balandroq  yerga 
joylashganidan,  tevarak-atrof 
kaftda turganday ko’rinar, men 
y o ’lni,  y o ’l  c h e k k ala rid a g i 
d a ra x tla rn i...k o ’zdan  o ’tka- 
zardim.
B) Shundan keyin yoz o’tdi, 
kuz o’tdi, qish o’tdi...
C)  A gar  b u n a q a   yangi 
kafedra  ochilsa,  A bror  uning 
asoschisi  va  boshlig’i  bo’lishi 
mumkin,  chunki  Toshkentda 
u n d a n   bo sh q a  odam   hali 
landshaft arxitekturasi bo’yiyaa 
diplom  ham,  dissertatsiya  ham 
yoqlagan  emas
D)  K o ’cha  ch etid an   suv 
oqmayotgan bo’lsa yoki chanqab 
so’ligan daraxt ko’rinsa, A ’zam 
ota  d a rro v   o ’sha  yerning 
suvchisini qidirib topardi.
E.  B ugun  ta sd iq la n g a n  
loyiha  o ’tganda  ham,  A bror 
chizgan loyiha o’tganda ham, bu 
uylarning  buzilishi  m uqarrar 
edi.
24.  Bir  necha  ergash  gapli 
qo’shma gapni aniqlang.
A)  Havo  issiq  bo’lsa  ham, 
isho’ni  oxiriga  etkazish  uchun 
hasharchilar tinimsiz ishladilar.
B)  Oramizdagi  farq  shuki, 
men  nim a  uch u n  shu  ishni 
q ila y o tg a n im sn i 
b ilam an , 
ammo  sizlar  bilmaysizlar.
C)  Teraklarning  yaproqlari 
asta  shivirlar,  ariqlarda  suvlar 
asta  shildirar  va  soya-salqin
bog’larda qushlar chug’urlashar 
edi.
D) 
M ana  bu  kanal  bitsa, 
yangi  yer  ochilsa,  paxta  ham 
ko’payadi.
E.  M ashinada  ketayotgan 
K arim jonning  xayolida  goh 
o ’tm ishi  g a v d a la n a r,  goh 
kelajagining yorqin ufqlari ko’z 
o ’ngiga  kelar,  goh  q alb in i 
chuqur sukunat qoplab olardi.
25. 
Bir  necha  ergash  gapli 
q o ’shma  gapning  ketm a-ket 
ergashishli turini toping.
A) Asalari chaqqanda, uning 
ninasi  badanda  qoladi,  arining 
o’zi halok bo’ladi.
B) Sharros yomg’irlar havoni 
tozalaydi,  gulduros  momaqal- 
d iro q   y u ra k k a   j o ’sh qinlik 
beradi,  sho’x  qushlar  insonga 
kuch-quvvat ato etadi.
C) Niyatimiz shuki, baland- 
parvoz  chiq ishlar  b o ’lm asa, 
o ’zbek  xalq  cholg’u  asboblari 
ansambiliga keng yo’l berilsa
D)  Y ozning  kuchi  ketib, 
havo bir oz salqinlashgan bo’lsa 
ham, quyosh hali ham kishining 
b o sh id an  olov  quygan  kabi 
kuydirar edi.
E.  Iste ’dod  shunday  bir 
gavharki, u dengiz tubida, sadaf 
ichida  ham  gavhar;  iste ’dod 
shunday bir zilol irmoqki, uning 
h a r  q a tra s id a   d a ry o la rn in g  
qudrati, ummonlarning teranligi 
bor; iste’dod shunday bir gulki, 
uning  h a r  bir  o chilm agan
276

g ’u nchasid a  c h a m a n la rn in g  
bo’yi, tarovati bor.
26.  Qaysi  qatorda bir necha 
ergash  gap li  q o ’shm a  gap 
berilgan?
A) Minora baland, zinopoya- 
lari  tik,  o ’yxayllar  esa  zildek 
og’ir edi.
B)  Havo  aynib  tursa  ham, 
belgilangan  tadbirimiz  amalga 
oshsin  deb,  sayrni  o’tkazishga 
ahd qildik.
C)  H avo  sovuq,  osm on 
ko’kimtir, yerni qalin qor bosib 
yotardi.
D) 
R eja 
t o ’qsonga 
y a q in la sh g a n d a , 
osm onni 
kulrang  bulutlar qopladi,  havo 
juda sovidi.
E.  Hayot  olamida eng zarur 
narsa suvdir, har qanday go’zal 
elatda suv etarli bo’lmasa, unday 
e la tn in g  
h a lo k  
b o ’lishi 
muqarrardir.
27.  B og’lan g a n   q o ’shm a 
gapni toping.
A)  U  tab iat  go’zalligining 
takomili  va  inson  latofatining 
ayni mujassami edi.
B)  U ning  beh ad  chiroyli 
k o ’zlari  iffat  va  hayo  bilan 
m a’sum bo’lardi.
C)  Uyga  yaq in lash g an d a 
boshidagi durrachasini tuzatdi, 
q o ’lidagi  tu g u n c h a n i  yerga 
qo’ydi...
D)  T ab iiy k i,  h a r  ikkisi 
birlashgan joyda jahon guliston 
bo’ladi.
E.  Bog’langan qo’shma  gap 
qo’llanmagan.
28.  B og’lan g a n   q o ’shm a 
g apning  p ay t  m unosab atida 
b o ’lgan 
q ism larin i 
qaysi 
bog’lovchilar bog’lab keladi?
A) zidlov bog’lovchilar
B) biriktiruv bog’lovchilar
C)  ergashtiruvchi  bog’lov­
chilar
D) ayiruv bog’lovchilar
29.  O ’zbek  y o sh larin in g  
peshonasi  shuning  uchun  ham 
yorug’, iqboli balandki, ularning 
O’zbekistondek  jannatmonand 
yurti  bor.  M urakkab  qo’shma 
gapning turini aniqlang.
A)  bir  necha  ergash  gapli 
qo’shma gap
B) 
a ra la sh  
m u ra k k a b  
qo’shma gap
C)  b ir  necha  bpsh  gapli 
murakkab qo’shma gap
D) 
q ism lari 
uyush gan  
murrakkab qo’shma gap
30. Avliyolar bosgan tuproq 
aziz  derlar,
Qat- qatidan chiqaverar ekan 
sirlar,
H a r  tu p ro q d a n   h a r  kun 
o’tmas axir pirlar,
K o’kragimni  g’ayrat  tiklar, 
Tem ur  bobo.  U shbu  she’riy 
p a rc h a   m u ra k k a b   q o ’shm a 
gaplarning qaysi turiga mansub?
A)  b ir  necha  bosh  gapli 
qo’shma gap
B)  bir  necha  ergash  gapli 
qo’shma gap
277

C) 
q ism lari 
uy u sh g an  
murakkab qo’shma gap
D) 
a ra la s h  
m u ra k k a b  
qo’shma gap
31.  Quyidagi  qo’shma  gap 
qismlari  qanday  m unosabatni 
ifodalaydi?  Shu  payt  boshimiz 
ustida  chaqm oq  yarq  etdi  va 
momaqaldiroq gumburladi.
A)  sa b a b -n a tija   m unosa- 
batini
B) payt munosabatini
C)  birinchi  gap  m azm uni 
ikkinchi  gap  mazmuni  orqali 
izohlanmoqda
D) zidlik munosabatini
32.  Odam  yurakdan  yayrab 
kulsa,  so g ’ligi  y ax sh ilanad i, 
ru h i  te tik la s h a d i,  ish ta h a si 
ochiladi,  umri  uzayadi.  Ushbu 
murakkab gap turini aniqlang.
A)  b ir  necha  bosh  g ap li 
m urakkab qo’shma gap
B)  bir  necha  ergash  gapli 
m urakkab qo’shma gap
C)  Q ism lari  uy u sh g an  
m urakkab qo’shma gap
D) 
a ra la s h  
m u ra k k a b  
qo’shma gap.
33.  M asalan ing  m ohiyati 
shu  ekanki,  bosh  vrach  qabul- 
xonasiga  kichkina  tele-fonog- 
ramma tushibdi. Berilgan qo’sh­
ma gapning turini aniqlang.
A)  kesim   erg ash   g ap li 
qo’shma gap
B) ega ergash gapli qo ’shma 
gap
C) hoi ergash gapli q o ’shma 
gap
D) 
to ’ldiruvchi ergash gapli 
qo’shma gap
34.  Q aysi  q a to rd a   b o g ’­
langan qo’shma gap berilgan?
A )  G ’a y ra tlin in g   yuragi 
qaynar,
34  G ’ayratsizning  yuragi 
o’ynar.
B)  D o n o   aybni  o ’zidan 
axtaradi, ahmoq bo’lsa do’stini 
ayblaydi.
C) Berilgan barcha qo’shma 
gaplar bog’lovchisiz bog’langan 
qo’shma gap hisoblanadi
D)  S o ’zning  yu m sho g’i 
g’azabni so’ndiradi,
So’zning  q a ttig ’i  odam ni 
o ’ldiradi.
35.  Q aysi  q o ’shm a  gap 
qism lari  k o ’m akchili  qurilma 
vositasida bog’langan?
A) Yaxshi fikr tiniqi uslubni 
ta la b   q ila d i,  u slub  esa  fikr 
libosidir
B)  D o ’stlik d an   o ’tad igan  
hech narsa yo’q, shuning uchun 
do’st  ottirish  imkoniyatini  sira 
qo’ldan boy berma
C)  Gulnoz uyga  kirib  ketsa 
ham, chirog’i yoqilmadi
D )  O ’zingga  d o ’st  ta n la , 
ch u n k i  b ir  o ’zing  b a x tli 
bo’lolmaysan
36. Bog’langan qo’shma gap 
berilgan qatorni toping.
A) 
Shu  kiyim liklardan  na 
x o tin i 
va 
na 
b o la la rin i 
fo y d a la n tira r   va  na  o ’zini 
ziqnalikdan qutqarar edi
278

B)  G uli  y o ’q  b o ’sto n d an  
yap ro q   yaxshi,  foydasi  yo’q 
yo’ldoshdan tayoq yaxshi
C) O’qishli kitob go’zallikdir, 
lekin  go’zallikda  ham  go’zallik 
bor
D)  D unyo  k o ’rgan  odam  
bilan hamsuhbat bo’lsang, bahri 
diling  ochiladi
37. 
Q iyoslash-zidlash 
m u n o sa b a tli 
b o g ’lan gan 
qo’shma  gap  berilgan  qatorni 
toping
A) Yigitning so’zi singuncha, 
ho ’kizning shoxi sinsin
B) Yaxshilik qilmoqlik ulug’ 
fa z ila td ir,  b u ning  q ad rig a 
yetmaslik esa illatdir
C)  Kasalning  kelishi  oson, 
lekin ketishi ancha qiyindir
D)  Y axshidan  bog’  qolar, 
yomondan dog’ qolar
38. Bog’langan qo’shma gap 
berilgan qatorni toping
A)  Aql  -  eskirm as  kiyim, 
bilim bo’lsa tuganmas buloqdir
B) Manzuraning yuziga dam 
issiqi,  dam  oqshom  shabadasi 
uriladi
C) Dugonalar ish bilan band 
b o ’lish di,  s u h b a t  negad ir 
qovushmadi
D )  V ali  y an a  e rtasig a 
s a h a rla b  
u y g ’o n g anda, 
G ’ulomjon hujrasida yo’q edi
39. Bu gap kutilmagan bo’lsa 
ham , 
M irh a m id x o ’jan in g  
y o sh ig a  m un o sib   rav ish d a 
tarang  va  tiniq  yuzi  oqarishdi,
oq oralagan cho’qqi soqoli xiyol 
titradi. Ushbu gap...
A)  Bir  necha  bosh  gapli 
murakkab qo’shma gap
B)  Bir  necha  ergash  gapli 
murakkab qo’shma gap
C)  A ralash   m u rak k ab  
qo’shma gap
D)  Q ism lari  uyushgan 
murakkab qo’shma gap
40.  K o ’lga  yetib  kelsak, 
birdaniga miltiqi gumburladi va 
suv yuzida titrayotgan ikki uchta 
o’rdak ko’rindi. Ushbu gap...
A)  Bir  necha  bosh  gapli 
murakkab qo’shma gap
B)  Bir  necha  ergash  gapli 
murakkab qo’shma gap
C)  A ralash 
m u rak k ab  
qo’shma gap
D)  Q ism lari  uyushgan 
murakkab qo’shma gap
41.  Q ism lari  uyushgan 
m u ra k k a b   q o ’shm a  gapni 
toping.
A)  M ashina  k a tta   yo ’lga 
chiqiib,  bekat  ko’zdan  g’oyib 
b o ’lg an d a, 
sham ol 
yana 
kuchaydi
B)  Yer  shivirlaydi,  yulduz 
jiv irlay d i,  b a h o rd a n   d a ra k  
keladi
C) Orzu bilan tirikdir odam, 
ishi bilan buyukdir odam
D)  K am tar  bo ’lsang  obro’ 
ortar, gerdaysang ensa qotar
42.  Bir  necha  bosh  gapli 
murakkab qo’shma gap berilgan 
qatorni toping.
279

A) Kimning qalbi рок bo’lsa, 
lining  ish la ri 
o ’z -o ’zidan 
yurishib  ketaveradi,  hamm a 
unga madadkor bo’ladi.
B)  Shuni  unutm angki,  siz 
k elajagim izsiz 
va 
b u tu n  
umidimiz  sizlardan
C)  Shunday  b o ’lm og’iga 
barcha  asoslar  bor  edi,  chunki 
ular  bir  qishloqda  o’sibulg’ay- 
gan  edilar,  bunisining  asrori 
unisiga besh qo’lday ayon edi
D) Barcha javoblar to’g’ri
43.  K o’chirma  gap  o’zlash- 
tirm a  gapga  ay lan tirilg an d a 
k o ’chirm a  gap  egasi  qanday 
bo’lak  vazifasida  keladiqi
A) Ega
B) To’ldiruvchi
C) Qaratqich aniqlovchi
D) Kesim
44.  So’roq,  buyruq  shakli- 
dagi ko’chirma gaplar o’zlashtir- 
ma gapga qanday gap shaklida 
aylantiriladiqi
A) Darak gap
B) So’roq gap
C) Buyruq gap
D) Qo’shma gap
PUNKTUATSIYA
1. 
Qaysi  gapda  ikki  nuqta 
ishlatiladi?
A)  Bildi  o ta  fo y d asizd ir 
qiynamoq
B) 
T er 
t o ‘ k ild i 
dur 
yetishtirildi
C) Ertalabki shafaq olovday 
tovlanmaydi u och qizg‘ish tusda 
yoyiladi
D) 
Novcha  teraklar  ustida 
oyning kumush parchasi suzadi 
shamol  novda  nihollarni  teb- 
ratadi.
2. 
O hang 
v o sita sid a  
bog‘langan  quyidagi  q o ‘shma 
gapda  gaplar  orasida  qanday 
tinish  
belgisi 
q o ‘yiladi? 
Q ayerdandir  xo‘roz  qichqirdi 
tong otishi yaqinlashgan.
A) vergul
B) nuqtali vergul
C) tire
D) ikki nuqta
3. Faqat bitta iltimos // ishda 
tartib  bo‘lsin.  Ushbu  gapda  // 
belgisi  o‘rnida  qanday  tinish 
belgisi  ishlatiladi?
A) vergul
B) tire
C) ko‘p nuqta
D) ikki nuqta
4.  Qaysi qatordagi qo‘shma 
gap  tarkibida  nuqtali  vergul 
ishlatiladi?
A) Oqshom tushgan// osmon 
yulduzlarga to‘lib ketgan.
B)  Uyning  tor-tor  derazasi 
yerdan  ancha  baland  ko‘taril- 
gan // 
d e ra z a la rn in g  
x ira 
oynalari  quyosh  nurida  tovla- 
nadi.
C)  Quyosh  tik  ko‘tarilgan// 
uning  otashin  nuri  yer  yuzini 
yondirishga  qasd  qilgandek// 
avjga  mingan edi.
D)  Q u sh larn in g   s h o ‘xlik 
bilan sayrashlari mayin, yoqimli 
va 
m ungli 
bu 
ovozni
280

b o so lm ay di//  d a ra x tla rn in g  
s h itirla g a n   ovozi  yozning 
xayrlashuv  q o ‘shig‘idek  eshi- 
tiladi.
5. Yo‘q//yo‘q//Bu og‘ir ishni 
b o ‘ynim ga 
o lo lm aym an // 
Belgilar  o ‘rniga  qanday  tinish 
belgilari  qo‘yiladi?
A) Vergul, undov, undov
B) Vergul, so‘roq, undov
C) Chiziqcha, undov, undov
D) Vergul, nuqta, undov
6.  Ularning  hammasi  -  xoh 
yosh, xoh qari - firibgar, zolim. 
(Oybek)  U shbu  gapda  nima 
uchun tire qo'yilgan?
A)  uyushiq   b o ‘la k la r  va 
umumlashtiruvchi so‘z bo‘lgani 
uchun
B)  ajratilgan  b o ‘lak  bilan 
izohlanmish bo‘lak orasida
C)  kiritma  gap  qo‘llangani 
uchun
D) kesim ot kesim bo‘lganligi 
uchun
7.  K u ra sh d a   bir  ta b ia t 
qonuni  bor  //  polvon,  davrada 
m ag‘lub  b o isa ,  taqdirga  tan 
berib ketmaydi. Ushbu gapda // 
belgisi  o ‘rn id a  qaysi  tin ish  
belgisi  qo‘llanadi?
A) vergul
B) tire
C) nuqtali vergul
D) ikki nuqta
8.  0 ‘zbeklar orasida qadim- 
qadim dan  chinakam   insoniy 
fazilatlar  //  axloqiy  teranlik, 
m eh r-o q iv a t 
u lu g la n ib  
kelingan. Ushbu gapda // belgisi
o 'rn id a   qaysi  tin ish   belgisi 
qo‘llanadi?
A)  B ogiovchisiz  qo‘shma 
gap qismlari mazmun jihatidan 
b ir-b irig a   yaq in  b o ‘lganligi 
uchun ikki nuqta qo‘yiladi.
B)  A jratilgan  izoh  b o ‘lak 
mavjud  bo ‘lganligi  uchun  tire 
qo‘yiladi.
C)  B ogiovchisiz  q o ‘shma 
gap 
m azm unan 
keyingisi 
birinchisining  uzviy  davom i 
san alg an lig i  uchun  n u q tali 
vergul  qo‘yiladi.
D)  Umumlashtiruvchi  so‘z 
u y ushiq   b o ia k la r d a n   oldin 
kelganligi  uchun  ikki  n u q ta 
qo'yiladi.
9.  M en  d a rro v   id o rag a 
yugurdim - yo'qsiz. Ushbu gapda 
nima sababli tire ishlatilgan?
A)  Z id  m a’noli  g ap lar 
boiganligi uchun.
B)  K u tilm ag a n   voqea- 
h o d isalarni  ifodalangan  gap 
boiganligi uchun.
C)  Bir  gap  ik k in ch i  bir 
g ap d an   an g la sh ilg a n   ish- 
h a ra k a tn in g  
n a tija sin i 
ko‘rsatganligi uchun.
D)  Ajratilgan  b o ia k   bilan 
izohlanmish  b o iak   boiganligi 
uchun.
10.  K o ‘chirm a  g a p la rd a  
tinish  belgilarining  ishlatilishi 
qaysi 
q a to rd a  
n o to ‘g ‘ri 
izohlangan?
A) 
K o‘chirilgan  gap  so‘roq 
g ap  b o i s a ,  so ‘roq  belgisi
281

qo‘shtirnoq yopilmasidan oldin 
qo‘yiladi.
B)  K o ‘chirilgan  gap  his- 
h a y a jo n   gap  b o ‘lsa,  undov 
belgisi qo‘shtirnoq yopilmasidan 
oldin qo‘yiladi.
C) Ko'chirma gap darak gap 
b o ‘lsa,  n u q ta   q o ‘s h tirn o q  
yopilmasidan oldin qo‘yiladi.
D) Barcha javoblarda tinish 
belgilarining  ishlatilishi  to ‘g‘ri 
berilgan.
11.  “Y er  -  xazina,  suv  - 
gavhar”, - deydi xalqimiz. Nima 
uchun ko‘chirilgan gapdan so‘ng 
qo‘shtirnoq  yopilib,  vergul  va 
tire qo‘yilgan?
A)  K o‘chirilgan  gap  darak 
gap bo‘lganligi uchun.
B)  K o‘chirilgan  gap  so‘roq 
gap bo‘lganligi uchun.
C)  K o ‘ch irilgan  gap  his- 
hayajon (undoB) gap bo‘lganligi 
uchun.
D) Muallif gapi ko‘chirilgan 
gapdan so‘ng kelgani uchun.
12.  Bu  hur  nafas  oladigan 
el.(Shayxzoda). Ushbu gapdagi 
ega  va  kesim  orasiga  qanday 
tinish  belgisi qo‘yiladi?
A) vergul
B) tire
C) undov belgisi
D) tinish belgisi qo‘yilmaydi
13.  G apning  kesimi  bosh 
kelishikdagi ot bilan ifodalanib, 
b og‘lam a 
yoki 
kesim lik 
qo‘shimchasi bolmasa, yozuvda
egadan  keyin  q anday  tinish 
belgisi  qo‘yiladi?
A) vergul
B) tire
C) tinish belgisi qo‘yilmaydi
D) ko‘p nuqta
14.  Qaysi  gapda  ega  bilan 
kesim  o rasida  tire  n o to ‘g‘ri 
qo‘yilgan?
A)  0 ‘zbekiston  -  mustaqil 
davlat.
B) 
0 ‘qish 

h a y o tn i 
tushunishdir.
C) Kurashmoq - o‘rnak bo‘lib 
yashamoq.
D)  Hosil  bayram i  -  zafar 
bayrami.
15.  Gap tarkibida bog‘lama 
m avjud  bo‘lsa,  ega  va  kesim 
orasiga  qanday  tinish  belgisi 
qo‘yiladi?
A) tire
B) nuqtali vergul
C) vergul
D) tinish belgisi qo‘yilmaydi
16.  Qaysi  gapda  ega  bilan 
kesim orasida tire qo‘yiladi?
A)  M aktab  ishi  umumxalq 
ishidir.
B) Men o'quvchiman.
C) Mard yigitning ishidir bu.
D) Bilim va hunar egizak.
17.  Shart  ergash  gap  bilan 
hokim gap orasida qanday tinish 
belgisi ishlatilishi mumkin?
A) vergul
B) nuqtali vergul
C) ikki nuqta
D) tire
282

18.  G apda  quyidagi  qaysi 
yordam chi  so ‘zlard an   oldin 
vergul  qo‘yiladi?
A )agar
B) ya’ni
C) -ki (-kim)
D) bilan
19. Bir gap ikkinchi bir gap- 
dan  anglashilgan  ish-harakat- 
ning  sa b ab in i  k o ‘rsa tg a n  
bog‘lovchisiz  qo ‘shma  gaplar 
orasiga  qanday  tinishi  belgisi 
qo‘yiladi?
A) ikki nuqta
B) nuqtali vergul
C) tire
D) vergul
20.  Bog‘lovchisiz  qo‘shma 
gaplarda  bir  gap  ikkinchi  bir 
g ap d a n   an g lash ilg an   ish- 
harakatning natijasini ko‘rsatsa 
ular orasiga qanday tinish belgisi 
qo‘yiladi?
A) ikki nuqta
B) nuqtali vergul
C) tire
D) vergul
21.  Bog'lovchisiz  qo‘shma 
g aplard a  bir  gap  boshqa  bir 
gapning  m azm unini  to ‘ldirsa 
yoki  izo h lasa  u la r  o rasig a 
qanday tinish belgisi qo‘yiladi?
A) ikki nuqta
B) nuqtali vergul
C) tire
D) bergul
22.  Q anday  h o la td a   ega 
b ilan   kesim   o rasig a   tire 
qo‘yiladi?
A) 
kesim harakat nomi bilan 
ifodalansa
B)  kesim  tarkibida  -man,  - 
san, -dir qo‘shimchalari bo‘lsa
C)  kesim  b o g ‘lam a  bilan 
qo‘llansa
D)  k esim dan  s o ‘ng  — 
hisoblanmoq— ko‘makchi  fe’li 
qo‘llansa
23.  Ega  bilan  kesim  orasiga 
tire  no to ‘g‘ri  q o‘yilgan  gapni 
aniqlang.
A)  O talar  so‘zi  -  aqlning 
ko‘zi.
B) Bilim va hunar - egizak.
C) Hunarlini qo‘li - gul.
D)  B irinchi  sen tab r  - 
0 ‘zbekiston  Respublikasining 
Mustaqillik  bayrami sanaladi.
24.  Yordamchilarsiz  bog‘- 
langan  qo‘shma  gaplardagi  bir 
paytda  yoki  ketma-ket  bo‘lgan 
voqea-hodisalarni  ifodalangan 
sodda  gaplar  orasiga  qanday 
tinish  belgisi qo‘yiladi?
A) vergul
B) tire
C) nuqtali vergul
D) ikki nuqta
25.  Qaysi  qo‘shma  gapdagi 
sodda  g a p la r  orasida  tinish 
belgisi noto‘g‘ri qo‘yilgan?
A)  Shoazim  o ‘ng‘aysizlanib 
yerga  q a ra d i;  h o zir  uning 
ko‘ngliga bahs sig'mas edi.
B) Vaqting ketdi — baxting 
ketdi.
C)  Doston  aytdim —  kitob 
bo‘ldi.
D) Kechasi shamol tindi; yo‘l 
azobidan horigan kishilar qattiq 
uyquga ketdilar.
Download 24 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling