Nizomiy nomli toshkent daylat pedagogika universiteti o z- o zini boshqaruv tashkilotlarida jismoniy

10.5. Ilmky kengashlar, doktorantura, aspirantura, magistratura haqida 
tushunchalar
Jismoniy tarbiya va sport sohasida ilmiy-pedagogik xodimlar tayyorlashning 
eng yuqori pog’onasi doktoranturadir. Buning negizida ixtisoslashtirilgan himoya 
ilmiy kengashlarn, aspiranturalar. magistraturalar mavjud. Bu jarayonlar 
O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituta, O’zbekiston Respublikasi 
Pedagogika fanlari ilmiy-tadqiqot institutida mavjuddir. Bular haqida qisqacha 
tushunchalar quyidagicha:
1. Ixtisoslashtirilgan himoya ilmiy kengashi Oliy attesta^iya komissiyasi 
/VAK/ tomonidan tasdiqlanib, har yili a’zolari tarkibining kamida 30-40% 
yangilanib turadi. Ilmiy kengashda doktorlik, nomzodlik disserta^iyasi yoqlanadi. 
Do^entlik va professorlik ilmiy unvonlari masalasi ilmiy kengashlarda muhokama 
qilinib, tasdiqlash uchun Oliy attesta^iya komissiyasiga havola etiladi.
2. Doktoranturada iqtidorli fan nomzodlari 3 yil davomida o’zlarining ilmiy 
tadqiqotlarini o’tkazuvchi va yakunlovchi bosqichdir.
3. Aspirantura - fan nomzodi unvonini olish uchun 3 yil /sirtqi 4 yil/ 
davomida ilmiy tadqiqotlar olib boruvchi bosqichdir.
Magistratura - aniq ixtisoslik bo’yicha fundamental va amaliy bilim 
beradigan, bakalavriatdan keyin uning negizida ta’lim muddati kamida ikki yil 
davomli oliy ta’lim.
Umuman olganda, jismoniy tarbiya va sport sohasida ilmiy-pedagogik 
kadrlarni tayyorlash murakkab va o’ta mas’uliyatli jarayondir. SHu sababdan ham 
tadqiqot mavzularini ishlab chiqarish, ular asosida tadqiqotlar o’tkazishga davr 
talablari hamda jahon ilm-fani andozalariga rioya qilishga to’g’ri keladi. CHunki, 
tadqiqot natijalari, nashr ishlari xalqaro maydonga chiqishi lozimdir.
O’zbekistonning ijtimoiy-madaniy va sportdagi nufuzi, shon-shuhratini 
oshirishda jismoniy tarbiya va sport tashkilotlari, ularda faoliyat ko’rsatayotgan 
rahbar xodimlar, murabbiy va sportchilarning o’rni g’oyat kattadir. Ularni 
tayyorlash, ishga joylashtirish, vaqti etganda malakasini oshirib borish ham o’ta 
dolzarb vazifalardan hisoblanadi.
Bunday murakkab ijtimoiy-pedagogik jarayonlarni amalga oshirishda 
O’zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti va respublika oliy o’quv yurtlari 
tarkibidagi jismoniy tarbiya fakulbtetlari, turli tarmoqlarda mavjud bo’lgan malaka 
oshirish institutlari, fakulbtetlari va kurs-seminarlarning ijodiy faoliyatlari diqqatga 
sazovordir.
Bu yo’lda “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, davlat ta’limi standartlarida
79

---

belgilangan tartib va qoidalar muhim ahamiyat kasb etmoqda.
E ’tiborli 
tomonlaridan yana 
biri 
shundaki, 
sport 
tashkilotlari 
va 
jamiyatlarining quyi bosqichlarida ommaviy sport-sogTomlashtirish jismoniy 
tarbiyasi, sport, sayohat va xalq milliy o’yinlarini tashkil qilishda jamoatchi 
faollarning xizmati olqishga sazovordir. Ularni tayyorlash va malakalarini 
oshirishda murabbiylar, 
o’qituvchilar, hakamlar ijodiy ravishda mehnat 
qilmoqdalar.
O’zbekistonda milliy qadriyatlardan hisoblangan xalq milliy o’yinlarining 
o’ziga yarasha o’rni va mavqei bor. SHu sababdan ommaviy sog’lomlashtiruvchi 
jismoniy tarbiya va sport hamda xalq milliy o’yinlari bo’yicha mutaxassislar 
tayyorlash, amaldagi xodimlarning malakalarini oshirishda davr talablarini hisobga 
olish maqsadga muvofiqdir.