«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

345 
dunyoning rivojlanishida tub burilishni ko‗zda tutadi. Ekologik rivojlanishning 

asosiy talablari Konferensiyada qabul qilingan 26 ta prinsipdan iborat ―Stokgolm

deklaratsiya‖da keltirilgan. Bu prinsiplardan birida ―Har bir inson qulay atrof-
muhitda yashash huquqiga ega, uning sifati esa insonlarni munosib hayot
kechirishga va taraqqiyotga erishadigan darajada bo‗lishi kerak‖, deb ta‘kidlanadi. 
Qabul qilingan ―Tadbirlar rejasi‖ 109 ta banddan iborat bo‗lib, unda alohida
davlatlar va xalqaro hamjamiyat o‗rtasida atrof-muhitni muhofaza qilishning 
tashkiliy, siyosiy va iqtisodiy masalalari yoritilgan. Xalqaro tashkilotlar faoliyatini
oshirish-ga alohida e‘tibor qaratilgan. Konferensiya qarori bilan uning ochilish 
kuni 5-iyun Butunjahon atrof-muhitni muhofaza qilish kuni deb belgilandi.
Konferensiyadan so‗ng, belgilangan vazifalarni amalga oshirish uchun 
BMTning Bosh assambleyasi atrof-muhit bo‗yicha maxsus dastur – YUNEPni
tuzdi. YUNEP, birinchi navbatda, eng dolzarb muammolar – cho‗llashish, 
tuproqlar degradatsiyasi, chuchuk suv zaxiralarining kamayishi, okeanlarning
ifloslanishi, o‗rmonlarning kesilishi, qimmatli hayvon va o‗simlik turlarining 
yo‗qolishi muammolari bo‗yicha takliflar ishlab chiqishi kerak edi. Butunjahon
atrof-muhit jamg‗armasi tashkil etildi. Jamg‗arma BMTga a‘zo davlatlarning 
badali hisobiga rivojlanayotgan mamlakatlardagi turli ekologik muammolarni hal
qilish bo‗yicha loyihalarni moliyalashtirishi belgilandi. 
Stokgolm Konferensiyasidan keyin jahon hamjamiyati ekologik yo‗naltirilgan
taraqqiyotga erishish bo‗yicha dastlabki qadamlarni tashladi. 1975-yili aholi soni 4 
mlrd., 1987-yili 5 mlrd.dan oshdi. Dunyoning turli chekkalaridagi ekologik inqiroz
vaziyatlari 
chuqurlashdi.
Orol

dengizining

qurishi, 
Shimoliy
Afrika

mamlakatlaridagi qurg‗oqchilik, Chernobil AESdagi halokati, okeanlarning neft

mahsulotlari bilan ifloslanishi, ―ozon tuynuklari‖ muammolari chegara bilmasligi, 
regional va global oqibatlari bilan namoyon bo‗ldi.

---

---