«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

II.8.1. Migratsiya hajmini aniqlash 
Migratsiya aholi soniga ta‘sir etadi. Ma‘lum hududdagi aholi soniga ta‘sir 

etish nuqtai nazaridan migratsiya hajmini bilish ahamiyatli hisoblanadi.

Migratsiya hajmi deb, ko‘chib ketgan aholi (emigrant) va ko‘chib kelgan 

aholi (immigrant)ning qo‘shilmasiga aytiladi hamda quyidagicha ifodalanadi;

∑M = M

i
+ M

e
Bu yerda, 

∑M = migratsiya umumiy ko‘rsatkichi – hajmi;

MIGRATSIYA 

TASHQI 
emigratsiya 
immigratsiya

ICHKI 
rayon ichra 
rayonlararo

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

415 
M

i
= immigrantlar soni;

M
e

= emigrantlar soni. 

Aholining migratsion harakatiga ko‘plab omillar ta‘sir yetishi mumkin.

Ularga ijtimoiy, siyosiy, milliy, diniy, ekologik, harbiy va demografik omillarni 
kiritish mumkin.
№

_

98. 

AQShda 1980-yil immigratsiya ko‘rsatkichi 6 mln kishini qamrab 

olgan, emigratsiyada esa 1,5 mln kishi qatnashgan bo‘lsa, mazkur yildagi 

migratsiya hajmini aniqlang. 

Yechish. 
Migratsiya hajmi migratsiyada jami qatnashgan aholini ifodalaydi 
va quyidagicha aniqlanadi:


mamlakatga ko‘chib kelganlar (M

i
) – 6 mln kishi; 


mamlakatdan ko‘chib ketganlar (M

e
) – 1,5 mln kishi; 



umumiy migrantlar soni (∑M) aniqlanadi: 

∑M = M

i

+ M

e
= 6 000 000 + 1 500 000 = 7 500 000 kishi