Nuqta va uning qo’llanishi

QAVS VA UNING IFODALANISHI.
Qavs o‘zbek yozuvida XIX asrning oxirgi choragidan boshlab ishlatila boshlangan. Dastlab «Turkiston viloyatining gazeti» da 1873-yilda ishlatilgan. U quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:

1. 
   Kiritma gaplarda:
   

• 
  Lekin bu dahshatdan (ha, aynan dahshat, aynan yovuzlik deymiz) ko‘z
  

yuma olmaymiz. (Erkin A’zamov. “Jannat o’zi qaydadir?!”. 58-bet)

• 
  Butun gap qayerda, qachon odamning, xalqning qanday ruhda tarbiyalanishi, qaysi yo‘ldan borishida(ba’zan borishga mahkum etilishida) ekan-da! (Erkin A’zamov. “Jannat o’zi qaydadir?!”. 22-bet)
  

2. 
   Remarkalarda:
   

• 
  K l a r a (g‘ijinib). Dada! Yarashmabdi sizga!
  

D o m l a (erga kirgudek). Ana, mamangdan so‘ra.
D o m l a (o‘ychan). Birga borib kelsak bo‘lardi-da, kampir?
X o n i m (ensasi qotibroq). Qayoqqa, chol? Jiydalingizgami? (E.A’zam. “Vasvasa” kinoqissa.88-bet)

3. 
   Olingan misollar yoki gaplar manbayida:
   

• 
  «Lyubov Andreevna!.. Agar yana Parijga borgudek bo‘lsangiz, meni ham olib keting, baraka topkur. Men aslo bu yerda qololmayman... O‘zingiz ko‘rib turibsizki, bu yurt g‘irt qoloq, xalqi nodon, to‘pori, buning ustiga— juda zerikib ketdi odam, ovqatlari ham jonga tekkan... Meni albatta birga olib keting, xudo xayringizni bersin!» (A.P.ChEXOV, «Olchazor»)
  
• 
  “BUYuK UMIDLAR PALLASI” E.A’zam. («Tafakkur», 2001 yil, 1-son)
  

4. 
   Shaxs, joy, asar, hodisa va shu kabilarning ikki xil varianti berilsa, ulardan biri qavsga olinadi:
   

• 
  Xullas, ana shu tarso(xristian) qizi bir go‘zal shaklda turardi. (Erkin A’zamov. “Jannat o’zi qaydadir?!”. 27-bet)
  

5. 
   Matematika fanida ham keng foydalaniladi:
   

• 
  2(a+b)=c