O. M. Jabborova, Z. A. Umarova Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi, innovatsiya va integratsiyasi

ta’lim o`qitish 
jarayoniga zamonaviy 
yondashuvlar 
2. Boshlang`ich 
ta’limda 
o`qitish turlari 
1. Boshlang`ich 
ta’limda o`qitish 
jarayoni 
mazmuni 
Maqsadga erishish 

---

84 
1. Boshlang’ich ta’limda o’qitish jarayoni mazmuni deganda nimani 
tuShunasiz? 
2. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitishning asosiy turlari 
nimalardan iborat? 
3. Boshlang’ich ta’lim o’qitish jarayoniga zamonaviy yondaShuvlar 
bo’yicha nimalarni bilasiz? 
4. Boshlang’ich ta’limning o’qitish jarayoniga zamonaviy yondaShuvlarni 
joriy etish uchun nimalarga amal qilish kerak? 
Topshiriq: pedagogik amaliyot 
―Yon daftar‖ingizga boshlang’ich ta’limda o’qitish jarayonining 
mazmunini konspekt qiling.
Boshlang’ich ta’lim pedagogikasidagi o’qitishning asosiy turlarini 
yodlang. 
Boshlang’ich 
ta’lim 
o’qitish 
jarayoniga 
zamonaviy 
yondaShuvlarning asosiy shakllarini eslab qoling. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

85 
9-mavzu: Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish asoslari 
Reja: 
1. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish qonuniyatlari 
2. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi o’qitish metodlari 
3. Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish texnologiyalari 
*** 
Tayanch tushunchalar: ta’lim, boshlang’ich, pedagogika, o’qitish, 
qonuniyat, tur, metod, bilim, yondaShuv, o’zlashtirish, o’rganish, 
ko’nikma, malaka. 
*** 
Boshlang’ich ta’lim pedagogikasida o’qitish qonuniyatlari. 
Boshlang’ich 
ta’lim 
pedagogikasida 
o’qitish 
qonuniyatlari 
umumpedagogik qonuniyatlarga asoslanadi. Pedagogik olimlarning 
fikricha, o’qitish qonuniyatlari ichki va tashqi qonuniyatlarga bo’linadi.
9
Bunda qonuniyat deganda o’quv jarayonining tashkiliy, uzviy, uzluksiz 
va maqsad- muddaolarining o’zaro bog’liqligi tuShuniladi.
Boshlang’ich 
ta’lim 
pedagogikasining 
ichki 
qonuniyati 
quyidagilardan iborat: 
- 
bilish va amaliy ko’nikmalar o’rtasidagi muammolarni hal etish, 
o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malaka asosida aqlini rivojlantirish; 
- 
o’qituvchi va o’quvchi hamkorligi hamda u asosda o’qitish 
samaradorligiga erishish; 
- 
o’quvchilarning faolligi va u asosda o’qitishning natijaviyligini 
ta’minlash; 
- 
o’quvchilarning bilmaslikdan bilishga o’sib borishini tarkib toptirish. 
9
Қаранг: Оконь В.Введение в общую дидактику. – М.: «Педагогика». 1990.

---

86 
E’tibor berilsa, o’qitishning ichki qonuniyatlari bevosita pedagogik 
jarayon bilan bog’liqdir.
Boshlang’ich 
ta’lim 
pedagogikasida 
o’qitishning 
tashqi 
qonuniyatlari quyidagilardan iborat: 
- 
o’qitishning maqsadi, mazmuni va metodlarining ijtimoiy 
yo’naltirilganligi; 
- 
ta’lim oluvchini rivojlantirish; 
- 
o’qitishning hamisha nimanidir o’zlashtirishga yo’naltirilganligi; 
- 
ta’lim oluvchilarni atrof-muhitga olib kirish. 
Mazkur 
tashqi 
qonuniyatlar 
o’qitishning 
samaradorligiga 
yo’naltirilganligi bilan xarakterlanadi.
Boshlang’ich sinf o’qitiuvchisi ta’lim va tarbiya jarayonida ana Shu 
pedagogik qonuniyatlarga qat’iy amal qilishi kerak. Aks holda 
o’qitishning maqsad va vazifalarigi erishib bo’lmaydi. Asosiy e’tibor 
o’quvchilarning bilim olishi, ko’nikmalarni o’zlashtirish va 
tarbiyalanishiga qaratilishi kerak. Shu jihatdan boshlang’ich ta’lim 
pedagogikasida o’qitish qonuniyatlarining asoslarini quyidagilar tashkil 
etadi: 
- 
ta’limga oid me’yoriy-huquqiy hujjatlar; 
- 
davlat ta’ldim standartlari; 
- 
pedagogik ilmiy tadqiqotlarning xulosalari; 
- 
ilg’or o’qituvchilarning tajribalari. 
Butun dunyo miqyosida boshlang’ich ta’lim pedagogikasida 
o’qitishning qonuniyatlari bola huquqlarining ustuvorligi, tabiiylik va 
ijtimoiylik tamoyillariga tayanadi. Shu jihatdan boshlang’ich ta’lim 

---

87 
pedagogikasida o’qitishning qonuniyatlarini belgilashda quyidagi 
tamoyillarga asoslaniladi: 
- 
ma’lumotlarni uzatishda qat’iylikka amal qilish; 
- 
bilim berish va o’qitishda tizimlilik; 
- 
ta’lim oluvchilarning mustaqilligi va faolligini tarkib toptirish; 
- 
nazariya va amaliyot uyg’unligi; 
- 
o’qitishning turli imkoniyatlaridan foydalanish; 
- 
xalqchillik.
Bu tamoyillar o’qitishning qonuniyatlari negizini tashkil qiladi.