O xoshimov, S. Saidaxmedov

S.S. ASSINXRON DVIGATELLI ELEKTR YURITMALARNING UZATISH FUNKSIYALARI

VA TUZILISH SXEMALARI
O‘zgaruvchan tok elektr yuritmalarining dinamikasini to‘1iq- ligicha tadqiq etish juda murakkab masaladir. Bu murakkablik ikkita sababga bog‘liq: birinchidan, bu elektromagnit jarayon- fanning murakkabligi bo‘Isa, bu tizim tenglamasiga kiradigan pa- rametr va vaqt doimiylarining bir necha o‘zaro bog‘1angan kontur- larga tegishli bo‘lganida, ikkinchidan, tavsiflarning nochiziqligi-
dadir. Shu bois, elektrmagnit jarayonlar kamdan-kam holatlarda
tahlil qilinadi
Asosan o‘zgaruvchan tok yuritmasi dinamikasini tatbiq qila- yotganda elektrmagnit hodisalar hisobga olinmay, faqat mexanik jarayonlar ko‘riladi. Mexanik jarayonlarni tahlil etishda ham soddalashtirish qo‘l1aniladi. Bu asosan mexanik tavsifning ish bo‘laklarini chiziqlashtirish bilan bog‘liq. Bu holda assinxron dvi- gatelning uzatish funksiyasi aperiodik zveno holida yozilishi mumkin, ya’ni
(5.11)
bu yerda: _{MM —} mexanik tavsifning tanlangan chiziq1ashtirilayot- gan bo‘lagiga mos keladigan elektromexanik vaqt doimiysi, MM J‹n,^p.7M .t _‹» - tanlangan tavsifdagi salt yurish tezligi; M - ishga tushirish momenti (qisqa tutashuv momenti).
Fizik jihatdan _MM dvigatelni ishga tushirish momentiga teng bo‘lgan o‘zgarmas moment bilan yuklama statik momenti mavjud bo‘lmaganda salt yurish tezligigacha ko‘tarilish vaqtidir. Shuni hisobga olish kerakki, bir tavsifdan ikkinchi tavsifga o‘tayotganda vaqt doimiysi o‘zgaradi. Chunki ‹n p./M _.t nisbat bilan belgilana- digan tavsifning qiyaligi o‘zgaradi.
Assinxron dvigatelli elektr yuritmalarda mexanik o‘tkinchi jarayon Kloss tenglamasi bilan ifodalanadigan nochiziq mexanik tavsiflardan foydalanib hisoblanadi. Natijada t ——f{‹n) yoki t — f(s) bog‘lanishlarini yozamiz.
Ko‘pincha chastotali boshqariladigan yuritmalar uchun elek- tromexanik o‘tkinchi jarayonlarni hisoblash zaruriyati tug‘iladi. Hisoblashlarga eng kamida to‘ma tenglama asos qilib olinadi. Bulardan ikkitasi stator yoki rotor toklari uchun, ikkitasi esa oqim ilashishi uchun.
Assinxron dvigatel tenglamasiga quyidagi o‘zgaruvchilar kiradi: U„ U_N kuchlanishlar, î„ ip toklar va y„ yp oqim ilashishi, ulardan ikkitasi asosiy, deb qabul qilinadi.
Asos uchun stator yoki rotor oqim ilashishini va stator toki olinganda ishlash uchun qulay bo‘lgan sxema uziladi. y, ga yo‘naltirilgan tenglamalar tizimi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi:
p r + 2 <»' 1: o Ç + im —— tJ2*







5.1-rasm. Assinxron dvigatelning tuzilish sxemasi.
U, va p2 i fazali mashinaning stator kuchlanishi: Z, va I • stator toklari r„J‹ va rpy Sp - mos ravishda stator va rotor chulg‘amlarining parametrlari; Jq — magnitlovchi kontur induktivligi; y, — stator oqimining ilashishi; m — magnit maydonining aylanish tezligi) Pp dVigatel
qutblar soni.

Savol va topshiriqlar

1. 
   Dvigatelning inersiya momenti nimalarga bog‘liq?
   
2. 
   Elektr yuritmaning inersiya momenti qanday aniqlanadi?
   
3. 
   Elektr yuritmaning harakat tenglamasini yozing.
   
4. 
   Elet;tr yuritmaning dinamik momenti qanday aniqlanadi?
   
5. 
   Elektromexanik vaqt doimiyligi nima va u qanday aniq- lanadi?
   
6. 
   Elektr mashina yakorining induktivligi qanday aniqlanadi?
   
7. 
   Elektrmagnit vaqt doimiyligi nima va u qanday aniqlana-
   

di?

8. 
   Yakor zanjiridagi EYKlar muvozanati tenglamasi qanday
   

tashkil etuvchilardan iborat?

9. 
   Assinxron dvigatelning elektromexanik vaqt doimiyligi
   

ifodasini yozib bering.

10. 
    Assinxron dvigatelning tuzilish sxemasini tasvirlab be-
    

ring.

VI bob. ELEKTROMEXANIK TIZIMLAR DINAMIKASI

1.