O xoshimov, S. Saidaxmedov

'•q (6.12)

mos ravishda xarakteristik tenglama quyidagi ko‘rinishga ega:
F + 1 = 0, (6.13)
uning ildizi p — -1/rq. Tezlik uchun o‘tkinchi jarayonda ifoda quyidagi ko‘rinishda yozilishi mumkin
Umumiy holda quyidagi ko‘rinishda yozilgan boshlang‘ich shartlar uchun ı = f, bo‘lganda m = +› h! —— bosh - m, ni olamiz, bu yerdan
' q l-e*" ) + mg„e"" . (6.14)
O‘tkinchi jarayonda dvigatel momenti ifodasini yozish uchun (6.14) ni (6.12) formulaga qo‘yamiz
₁ ^T bmm

d' q.t
%(1— e"’* ’ —g (6.15)

Mi f m —— c mexanik tavsifning burchak koeffitsiyenti bo‘l- ganligi uchun

yoki

bu yerdan

^{d' q t " fJq( Î-e“ ) - • b} h^e


_d' ,.t. - (M - Mp(I - e“" )-(M _ü e"" , (6.16)

Jfd _I f,.f l - e" ) + bosh e“ . (6.17)

Mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok dvigateli uchun
^Md ^{KM! ni e’tiborga olgan holda yakor tokini quyidagicha}

yozish mumkin:
I /q(İ - e“ ) _{+ I h}e^{‘ t}

(6.18)

Dvigatelni ishga tushirishdagi tok va tezlik grafiklari 6.1- rasmda, yuklama tushgandagi grafiklar esa 6.2-rasmda kelti- rilgan.
Shunga o‘xshash grafıklarni (6.14), (6.17), (6.18) tenglamalar bo‘yicha tormozlash va reverslash jarayonlari uchun ham olish mumkin. Ular mtp !› h! Mz„z — boshlang‘ich shartlari bilan farq-

lanadi. Reverslash jarayonida tezlik nol qiymatga erishganda iizilish sodir bo‘ladi. Chunki statik (qarshilik) momenti reaktiv bo‘lsa, o‘z ishorasini sakrab o‘zgartiradi.
Shuning uchun barcha jarayonni ikki bosqichga bo‘lish mum- kin. Boshlang‘ich tezlikdan to‘xtagunga qadar va nol tezlikdan (to‘xtagandan) teskari tomonga aylanuvchi yangi turg‘un tez- likkacha bo‘lgan bosqich. Qarshilik (statik) moment aktiv bo‘l- ganda, uning ishorasi o‘zgarmaydi va barcha jarayon bitta teng- lama bilan aniqlanadi.


6.1-rasm. M - const, M - k‹n va M — k«i bo‘lgandagi o‘tkinchi jarayon grafiklari.


6.2-rasm. Yuklama berilganda moment va tezlikning o‘zgarish grafiklari.
Shunga a‘xshash bog‘lanishlar Mi — M + K‹n bo‘lgan holat uchun ham olinishi mumkin. Bunda harakat tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
_d‘ Mq - Ki:n — J-d‹nfdt,
yoki
J dı:n/d + q t /J + Ki:n Mi z- f • (6.19)

q t/ €Ö = r deb belgilasak, u holda

J-dmfdt + (c+ K)-‹:n — Mq f - M„ (6.20)

yoki c + K — c’ deb belgilab, quyidagi ifodaga ega bo‘1amiz:

J-dm/dt + If’ _q.t.‘ M • (6.21)
Olingan bu ifoda (6.4) ga o‘xshash bo‘lib, tezlik, moment va tok uchun tenglamalar oxirgi ko‘rinishda quyidagicha yoziladi:

_{m = mal -} e ""“ ) _{+ b..h} e“",“
(6.22)

—— •(1 - e!""’ ) + › sh‘ •“"'“ • ^(6.23)

' ^{Jq(1- e*"'“} _{) + b.th} ^e“"'“ (6.24)
Bu yerda farq vaqt doimiysi MM = J/ c’ va mr, tezlik _!T tok va ^MT ^{momentlarning turg‘un qiymatlaridadir. Momentning o‘rnatil-} gan qiymati mexanik tavsif bilan statik moment chizig‘i kesishgan nuqtasi bilan aniqlanadi (6.3-rasm). Bu holda elektromexanik vaqt doimiysini quyidagicha yozish mumkin:

6.3-rasmga muvofiq M .f‹n - ^M1( < - +t ) bo‘lgani uchun quyidagini olamiz:

(6.25)
bu yerda: