O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Bahorgi bug‘doy yetishtirish texn ologiyasining xususiyatlari.
0 ‘zbekistonda bahorg i b u g ‘doy su g ‘o riladigan va lalm ikor yerlarda 
ekiladi. Sug‘oriladigan yerlarda toza holda va beda bilan qoplam a ekin 
sifatida almashlab ekiladi. Lalm ikor m intaqada bahorgi bug‘doy keyingi 
yillarda kam ekilmoqda va kuzgi bug1 doy ga nisbatan ekin m aydonining 
10-15 % ini tashkil qiladi.
Sug‘oriladigan yerlarda bahorgi bug‘doy o ‘stirish texnologiyasiga rioya 
qilinganda, 35-40 s/ga don hosili sh ak llan tirad i. Q ish q a ttiq , sovuq 
b o ‘ladigan Q o ra q a lp o g ‘isto n resp u b lik asid a bah orgi b u g ‘doy ekish 
m aqsadga muvofiq. Sug‘oriladigan yerlarda g‘o ‘za, qandlavlagi, dukkakli 
o ‘tlar, dukkakli don ekinlari, sabzavot, kartoshka bahorgi bug‘doy uchun 
yaxshi o ‘tm ishdosh b o ia d i.
Lalm ikorlikda toza, band shudgor bahorgi bug‘doy uchun eng yaxshi 
sharoit hisoblanadi. Bahorgi b u g ‘doy lalm ikorlikda joylashtirilganda 
asosiy e’tibor tuproqda namlik to ‘plash ishlariga qaratiladi.
Bahorgi bug‘doy ham sug‘oriladigan yerlarda g ‘o ‘za, m akkajo‘xori, 
poliz, sabzavot, kartoshka ekinlari uchun yaxshi o ‘tmishdosh.
Kuchli va qattiq bahorgi bug‘doy navlari eng yaxshi o ‘tmishdosh- 
lardan keyin joylashtirilishi talab etiladi.
0 ‘g‘itlash. Bahorgi bug‘doy sug‘oriladigan yerlarda yetishtirilganda 
o ‘g‘itlarga, ayniqsa, azotli o ‘g‘itlarga juda ta ’sirchan. Bahorgi bug‘doy
1 s don va shunga muvofiq somon hosil qilish uchun tuproqdan 3,8-4,2 
kg azot, 1,1-1,2 kg fosfor va 3,2-3,4 kg kaliy o ‘zlashtiradi.

---

Azotli, fosforli o ‘g ‘itlarga eng talabchan davri tuplanish va naychalash 
bosqichlari. D on shakllanishi va to ‘lish davrida azotga talabi kam ayadi. 
Kaliyni boshoqlash va donning to iis h davrida k o ‘p o ‘zlashtiradi.
S u g ‘o rila d ig a n y e rla rd a o ‘g ‘itla sh h o s ild o rlik n i v a d o n sifa tin i 
sezilarli d a ra jad a oshiradi. Bahorgi b u g ‘doyga su g ‘oriladigan yerlarda 
g e k ta rig a N j
2q,R.9q,K 60 kg solish tav siy a e tilad i. Bu m iq d o rd a g i 
m a ’danli o ‘g ‘itla r olin ad ig an hosil va tu p ro q u n u m d o rlig ig a q a ra b
o ‘zlashtirilishi m um k in.
Azotli o ‘g‘itlar solinganda o ‘simlik yotib qolmasligi uchun, ular ekish 
oldidan, tuplanish va boshoqlash-gullash bosqichlarida beriladi.
F osforli, kaliyli o ‘g‘itlar yerni h ayd ash o ld id an solinadi. F o sforli 
o ‘g‘itlam ing 10 % i ekish bilan, azotli o ‘g‘itlam ing 60 % i ekishdan oldin 
kultivatsiya bilan solinadi, qolganlari oziqlantirish sifatida ikki b o iib
tuplanish va naychalash bosqichlarida beriladi.
R iv o jla n is h n in g k ey in g i d a v rid a s o lin g a n a z o tli o ‘g ‘itla r d o n
tarkibidagi kleykovina va oqsil m iqdorini sezilarli darajada oshiradi. Bu 
u su l, a y n iq sa , k u c h li va q a ttiq b u g ‘d o y la r y e tis h tiris h d a m u h im
a h a m iy atg a ega. G u llash , d o n n in g t o i i s h d a v rid a g e k ta rig a 35 kg 
karbam idni 150 1 suvga aralashtirib purkash, barglar orqali oziqlantirish 
don sifatini oshiruvchi asosiy agrotexnik usullardan biri.
Lalm ikorlikda nam bilan yarim ta ’m inlangan va t o i a t a ’m inlangan 
m intaqalarda gektariga azot 30-40 kg, fosfor 40-60 kg, kaliy 30-40 kg 
solish tavsiya etiladi. Y o g in g a rc h ilik kam b o is a , azotli o ‘g ‘itlarning 
sam aradorligi keskin kamayadi.