Odam bo‘lish qiyin: roman va hikoyalar

Odam bolish qiyin
29
,
Nima uchun shunday – bolalar buni bilishmas­
di. Uning kamgapligidanmi, yo salomga alik ol­
masligidanmi, bolalar uni xushlashmasdi, hatto 
undan cho‘chishardi. 
Bir kuni uning loy tomida bir burgut paydo 
bo‘lib qoldi. Abdulla o‘shanda yozgi ta’tilga kel­
gan edi. Gulchehra uni yetaklab, Dadavoy ama­
kining uyiga olib bordi. 
– Ko‘ryapsanmi? – dedi loy tomga ishora qilib. 
Abdulla avval hech narsani payqamadi. Keyin 
mo‘rining yonida bukchayib turgan bir narsaga 
ko‘zi tushdi. 
– Nima? 
– Burgut! – dedi Gulchehra ovozini pasaytirib. 
– Kecha ko‘rib qoldim. Bilmadim, amaki qayoqdan 
olib keldiykin? Hozir yaxshilab ko‘rsataman.
Gulchehra ko‘chaning narigi betiga o‘tib, bur­
gutga kesak otdi. Burgut seskanib tumshug‘ini 
cho‘zdi. Keyin alanglab atrofga qaradi­da, bit­
ta­bitta qadam tashlab mo‘rining orqasiga o‘tdi. 
Uning bir oyog‘iga zanjir bog‘langan edi. 
– Amaki buni nima qilar ekan? 
– Qaydam? – dedi Gulchehra. – Balki uyiga 
poyloqchi qilib qo‘ygandir.
– Burgut uy poylaydimi? – hayron bo‘ldi Ab­
dulla. 
– Nega poylamas ekan? It poylaydi­ku! 
– It boshqa gap. 
– Bilsang, burgut itdan ham zo‘r. 
Ular anchagacha ko‘chaning chetida tomga 
tikilib o‘tirishdi. Ammo burgut joyidan qimirlamadi. 
– Bilasanmi, – dedi Gulchehra bir mahal. – Be­
choraga rahmim kelib ketyapti. 

---

Olmas Umarbekov
30
,
– Nega? 
– Och bo‘lsa kerak. Amaki kun bo‘yi uyida 
bo‘lmaydi. 
– Kel, ul­bul beramiz, – taklif qildi Abdulla. 
– Nima beramiz? – Gulchehra xo‘rsindi. – Bur­
gut xom go‘sht yeydi­ku! 
– Nima qilibdi? Biz ham xom go‘sht beramiz. 
– Qayerdan olamiz? Bizda bo‘lganda oyim al­
laqachon ovqat qilardilar.
Ikkalovi o‘ylanib qolishdi. Lekin qancha o‘ylash­
masin, go‘sht topishning evini qilisholmadi. 
– Non yemasmikin? – so‘radi bir mahal 
Gulchehra umid bilan. – Bizda zog‘ora non bor, 
bir xalta! 
– Bilmadim. Kel, berib ko‘ramiz. 
Ko‘p o‘tmay ikkalovi Gulchehra uyidan o‘g‘ir­
lab kelgan bitta zog‘ora nonni Dadavoy amaki­
ning tomiga otishdi. Ammo burgut ularning meh­
ribonchiligiga parvo qilmadi, hatto joyidan ham 
qimirlamadi. 
– Zog‘ora yemas ekan, – dedi Abdulla. 
Gulchehra indamadi. Uning ikkala ko‘zi jiqqa 
yosh edi. 
– Nega yig‘laysan? – so‘radi Abdulla. 
– Nega yemaydi! Och qolsa maylimi? – Gulcheh­
ra o‘zini tutolmay yig‘lab yubordi. 
– To‘xta, – dedi Abdulla. – Yig‘lamagin. Bir ish 
qilamiz... 
– Qanaqa ish? – ko‘zlarini ishqalab so‘radi 
Gulchehra. 
– Amaki kelishini poylaymiz. Qani u nima be­
rarkin? 
– Bo‘pti! – dedi Gulchehra sevinib. 
Ular o‘sha kuni allamahalgacha Dadavoy ama­
kining yo‘lini poylab o‘tirishdi. Nihoyat, u kel­

---

Odam bolish qiyin
31
,
di. Bolalar uning qo‘lida katta sumka ko‘rish­
di. Ichkariga kirganda esa, ko‘cha eshikdan 
uni kuzatishdi. Dadavoy amaki jinchiroq yoqib, 
tomga ko‘tarildi. Nimalardir deb gapirdi, bolalar 
anglashmadi. Keyin burgutni oyog‘idan tortib, 
qo‘ltiqladi­da, pastga tushdi. Jinchiroqni hov­
lining o‘rtasiga qo‘yib, sumkasini yerga ag‘dardi 
va burgutni qo‘yib yubordi. Burgut yerda to‘kilib 
yotgan qora narsalar atrofida bir-ikki aylanib, 
cho‘qilay boshladi. Dadavoy amaki zanjirni uzun 
qo‘yib yuborgancha uning harakatlariga tikilib 
o‘tirdi­da, shivirlab: 
– Javr bo‘ldi senga, jonivor, javr bo‘ldi, – dedi. 
– Go‘sht beryapti, – dedi sekin Abdulla Gulcheh­
raning qulog‘iga.
Gulchehra boshini qimirlatdi. Dadavoy amaki 
burgutni tomga olib chiqib qo‘yganda ular ketish­
di. Lekin ikkalasi ham tun bo‘yi burgutni o‘ylab 
chiqishdi. Ertalab yana shu yerga kelishdi. Burgut 
kechagidek mo‘rining yonida bukchayib turardi. 
– Nega javr bo‘ldi, dedi? Bildingmi? – so‘radi 
Gulchehra. 
– Yo‘q. 
– Unda ham go‘sht yo‘q. Shuning uchun javr 
bo‘ldi dedi, – tushuntirdi Gulchehra. 
– Bilmadim. 
– Bilmadim emas, aniq, – dedi Gulchehra, keyin 
Abdullani turtdi. – Qo‘yib yubormaymizmi uni? 
Abdulla bu gapdan cho‘chib tushdi. 
– Amaki dod deb yuboradi. 
– Bilib o‘tiribdimi? – dedi Gulchehra. – Becho­
ra bunaqada o‘lib qoladi. Bo‘shatib yuboramiz. 
– Hozirmi? – ikkilanib so‘radi Abdulla. 

---