Oila pedagogikasi

olgan 
yoshlami haddan ortiq, qichqirishlarichi? Kuyov 
jo'iBlar 
qatorida avtobusni to‘ldirib keladigan «zumrasha»- 
larchi? 
Ayniqsa, darvozadan kirishdagi ur-to‘polonchi? Bu 
xunuklik va 
adabsizlikning alomati emasmi? Yoki nikohga 
jo ‘nash paytida kelin uyi oldidan jilgan yengil mashinalarning 
signallarini qo‘shni mahallaga yetgudek muntazam chalinishi 
ham madaniy bezorilikning bir alomati emasmi? Ajoyib 
milliy an’analarimizni bunday bema’ni zamonaviylash- 
tirishning oldini olsa bo‘ldi. Buning uchun mahalla ahli 
maslahat chog‘i kelishib olishlari mumkin. Axir o‘zbek
25

---

xonadonlarida kechadigan har bir ma’raka tarbiyaviy yo‘na- 
lishi bilan ajralib turadi-ku?
0 ‘zbek xonadonlarida asrlar mobaynida hukm surib 
kelayotgan ertalabki kelin salom, kelinlaming barvaqt turib 
hovli va darvoza oldilarini supurib-sidirib qo‘yishlari va keksa 
qaynona-qaynotalarga nonushta tayyorlab, tavoze bilan choy 
uzatishlari milliy ma’naviy qadriyatlarimizga yorqin misol 
emasmi? Yaqinda bir oilaviy janjalga guvoh, bo‘ldim. 
Kuyovning o‘ta injiq va timoq ichidan kir qidirish odatlarini 
bir yoqqa qo‘yib, yoshgina umr yo‘ldoshi oldiga qo‘yayotgan 
talablarga quloq tutilsa, uning gaplarida ham jon borligi se- 
zildi. Uning xotiniga e’tirozlari quyidagicha edi: «Ertalab 
ishga ketayotganimda «yaxshi boring», kechqurun xizmatdan 
qaytsam, «yaxshi keldingizmi?» demaydi. Biror qarindosh- 
urug'larim kelsa «xush kelibsizlar», ketishayotganda «yaxshi 
boringlar» demaydi. Piyolaga choy quyib uzatmaydi, har 
kimning oldidagi piyolaga sharillatib choy quyadi. Shim- 
larimga vaqtida dazmol urilmaydi, oq ko‘ylagimning yirtilgan 
joyini sariq ip bilan chatib qo‘yibdi» va hokazo. Ana shu 
sabablar bahona yigit yosh bolali xotinini uydan haydab 
yuborish arafasida ekan. Ikki tomonga nasihatlar qilindi. 
Yigitning injiqligi, noo'rin gumonsirashi, «erkakcha» muo- 
malasi, uy-ro‘zg‘or ishlariga aralashmasligi aytib o‘tildi. Rus 
maktabini bitiigan kelin tabiatidagi ayrim sifatlar ham 
ko'rsatildi. Biror jiddiy sababsiz buzilish oldida turgan oila 
mahalla oqsoqollari aralashuvi bilan saqlab qolindi. Katta- 
laming aqlli maslahati yoshlaiga malhamdek zarur. Agar ona 
«xudoyo hovlisi qursin, seni ularga cho‘rilikka bermaganman, 
saharda turma, sen borguncha kim supurgan bo‘lsa o‘shalar 
supuraversin, o‘rgatib qo‘yma, ovqat qilishniyam bo‘yningga 
olma, qaynonang o‘lgur jodugar, onamnikiga boraman
26

---

desang tog'orada bir nima pishirib ham bermabdi, qurnm- 
soq» singarigaplami qizining qulog‘iga quysa, kelin tushgan 
xonadoniga mehr qo‘yarmidi?! Mayda gaplar to‘planib, 
butun oila parchalanib ketadi.
Mustaqil ish
1. Onalik va bolalikni ijtimoiy muhofaza qilish haqida 
sotstologik so‘rovnomalar tashkil qilish.
2. Oila huquqlari qanday xalqaro hujjatlarda muhr- 
langan?