Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

Qu tb Ii k ova I en t bog ' I an is h . Elektron berish yoki elektron qabul qilish xususiyati bir-biridan farq qiladigan. lekin bu farq ion bog'lanish darajasiga yetmagan element atomlari o'zaro birikkanda qutbli kovalent bog'lanishdagi molekulalar hosil bo'ladi. Qutbli kovalent bog'lanishli birikmalarda elektronlar uzilmaydi. ular biriktirib olinmaydi. lkki element elektronlaridan hosil bo'lgan juft elektronlar qutbsiz kovalent bog'lanishdagi kabi shu ikki ele­ mentga taalluqli bo'lib, ular atomlarining yadrolari atrofida ayla­ nadi. Bunda juft elektronlar metallmaslik xossalari kuchliroq cle­ ment tomon siljigan bo'ladi. Uchuvchan anorganik birikmalar­

ning molekulalari: HF, HCI, H ₂0 , H ₂S. N H ₃ va boshqalar bunga misol bo'la oladi.
HCI, HF molekulasining hosil bo'lishini ushbu sxema bilan ko'rsatish mumkin:


H :Cl:, t--t+·F:-+ H:F:

Elektronlar juft xlor va ftor atomi tomon siljigan, chunki ftor va xlor atomining metallmaslik xossasi vodorod atominikiga qaraganda ko'p marta ortiq. Shuning uchun u umumiy elektron juftini o'ziga kuchliroq tortadi. Bunday birikmaning tuzilishi sim­ metrik bo'lmaydi va elektron jufti xlor atomi va ftor atomi yadrosiga

yaqin turgani sababli elektron buluti xlor hamda ftor yonida qu­ yuqroq, xlor va ftorning manfiy zaryadi esa ortiqroq bo'ladi, ya'ni unda manfiy qutb vujudga keladi. Vodorodda esa juft elektron uzoq turganligi uchun musbat qutb hosil bo'ladi.
Elementlaming elektromanfiyliklari farqi qancha katta bo'lsa (da­ vriy jadvalda bir-biridan qancha uzoq joylashsa), ular orasidagi bog'ning qutbliligi shuncha ko'p bo'ladi. Masalan, quyidagi qa­ torda bog'ning qutbliligi ortib boradi:
CH₄; N H ₃; H ₂0 ; HF

2. 
   MetaU bog'lanish. Metall kristallaridagi panjara tugunlari­ ning bir qismida atomlar, bir qismida esa ionlar turadi. Valent clektronlar metall atomining yadrosi bilan bo'shgina bog'langanligi uchun oson uziladi. Atomlardan uzilgan elektronlar atom va ion­ lar orasida erkin harakat qiladi. Biror elektronini yo'qotgan atom­ ga, ya'ni ionga yaqin kelib qolgan elektron unga bog'lanib, uni ncytral atornga aylantirishi, boshqa bir neytral atom esa o'z elek­ tronini yo'qotib, ion holiga o'tishi mumkin.
   

Demak, erkin holdagi elektronlar goh bir ion atrofida, goh ikkinchi ion atrofida aylanib yuradi. Metall zarrachalari bir-biriga ana shunday elektronlar vositasi bilan bog'lanib turadi. Bunday bog'lanish metal/ bog'lanish deyiladi. Kristal) ichida erkin yurgan elektronlar elektron buluti deb ataladi. Nisbatan ancha kam miq­ dordagi elektronlar ko'p miqdordagi metall ionlarini bir-biri bi­ Ian bog'lab turadi. Metall bog'lanishning mustahkamligi kovalent bog'lanishnikiga qaraganda 3-4 marta kam.

2.