Iqtisodiy o‘sishning samaradorligi —bu o‘sishga qanday sarflar bilan erishilganligi boiib, YalM o‘simini sarflar o‘simi bilan taq-qoslash orqali aniqlanadi.
Iqtisodiy o'sish samaradorligi - bu makroiqlisodiy faoliyatning natijasi hisoblanadi. Uni (S) aniqlash uchun YalM o‘simi (AM)
sarflar o‘simi (AW) bilan nisbatlanadi. Bunda S = hosilboiadi,
Eng awal shu o'simni aniqlash kerak. Buning uchun shu yilgi YalM dan (М 2) oldingi yiJdagisi (Mj), shu yilgi xarajatlardan (W2) oldingi yildagisi (W[) ayirib tashlanadi. Bunda M2””M| va W2—W] hosii bo‘lib, ular ayirmasi 0 ‘simni bildiradi. Masalan, muayyan mamlakatda shu yili YalM 550 mlrd dollar bo‘lsa-yu, oldingisi 500 mlrd dollar bo‘lsa, uning o‘simi 50 mlrd dollarga (550-500=50) teng bo'ladi. YalM yaratish uchun shu yil 475 mlrd dollar, oldingi yili esa 450 mlrd dollar sarflangan bo'lsa, sarflar o‘simi 25 mlrd dol lar (475—450=25) bo‘ladi. Buni yuqoridagi formulaga tushirsak,
5 = I I kelib chiqadi. Demak, sarf birligi 2 birlik YalM o'simini ber
gan. Demak, iqtisodiyot yuksak darajada samarador boigan. Bordi-yu bu ko'reatkich keyinchalii 2,2 bo‘lsa samaradorlik oshgan (2,2>2), agar 1,8 bo1sa, samaradorlik pasaygan (l,8<2,0) bofladi.
Ishlab chiqarishdagi sarflar — bular resurslarning sarflari hi-soblanadi. Bular mehnat, moddiy-ashyoviy kapital va informa-tsiya sarflaridan tashkil topadi. Bular birgalikda YalMning sarflar sig‘imini hosil qiladi. Sig‘im YalM qanday sarflar bilan yaratilgan-ligini bildiradi. Buni YalM birligiga ketgan xarajatlar ifodalaydi (15.5-rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
