O’qo’v qo’llanma Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumi tomonidan nashr etishga tavsiya qilingan

Korparatsiyalar AQSH iqtisodiyotida xal qiluvchi o’rinni egallaydi. Masalan, AQSH qayta ishlash sanoatida ularni hissasi ja’mi mahsulot hajmida 90% ni tashkil etadi, lekin 500 ta yirik korparatsiyada mamlakat yalpi milliy maxsulotini 40% dan ko’pi ishlab chiqariladi. Aktsionerlar mulki asosida monopolistik gigant ishlab chiqarishlar qsib chiqqan. Ular dunyo miqyosidagi kompaniyaga aylanganiga ancha bo’lgan.
Demak, xozirgi zamon iqtisodiyotida aktsioner kompaniyalar xal qiluvchi ahamiyatga ega. Ular faoliyati milliy bozorga emas, dunyo bozoriga mqljallangan.

• Vera Rudakova. Injenernaya «Neotlojka dlya dexkanov». G. «Pravda vastoka» 12 oktyabrya 2002g.

Aktsionerlik jamiyatlarini shakllanishi va rivojlanishi ishlab chiqarish kuchlarini rivojlanishi, ishlab chiqarish ko’lamini qsishi, va shaxsiy kapitalni cheklanganligi bilan bog’liq bo’lib, bunda yirik korxonalarni yaratishni, temir yo’llarni, kanallar qurish va shunga o’xshash xususiy kapitalni birlashishini talab etadi.
Firmalar va ularning turlari
Firma - tovar ishlab chiqarish va barcha sohalarda xizmat ishlarini bajarish uchun foyda olish maqsadida resurslarini jamlaydigan va undan foydalanadigan tadbirkorlik shaklidir.
Firmalar tarkibida yuridik shaxs huquqiga ega bo’lgan turli xil mahsulot ishlab
chiqaruvchi korxonalar bo’ladi. Firmani har bir fuqaro yakka tartibda faoliyat qo’rsatish uchun yoki bir guruh kishilar o’rtoqchilik shaklida yuridik shaxs bo’lmasdan ham tashkil etishlari mumkin. Qonun asosida biznes va tadbirkorlikni tashkil etishning ideal shakllari yo’q. Tadbirkorlikni qaysi shaklda bo’lishi turli xil shart-sharoitlarga bog’liq. Rivojlangan kapitalistik dunyodagi firmalarni asosini hozirgacha xuddi shu yakka xo’jalikka asoslangan kichik firmalar tashkil etadi.
“Firma” so’zi birinchi bor Italiya davlatining shimoliy va markaziy viloyatlarida u erda kapitalizmni rivojlana boshlashi bilan ishlatiladigan bo’ldi. XV-XVII asrlarda firmalar Gollandiya, Angliya, Frantsiya, Germaniyaning Ganzey shaharlarida paydo bo’la boshladi keyinchalik esa butun dunyoga yoyilib ketdi.
Bozor iqtisodiyotiga o’tish munosabati bilan korxona va firmalarning turli xillari paydo bo’la boshladi. Masalan: