O’quv moduli birliklari

3-§. 
Qurilish qorishmalarining xossalari, 
mustahkamligi va sovuqqa chidamliligi 
 
Qurilish qorishmalarining asosiy xossalari -
mustahkamlik va sovuqqa chidamlilikdir.
Qotgan 
qorishmaning 
mustahkamligi 
bog’lovchining faolligiga, suv-tsement nisbatiga, qotish 
muddati va sharoitlariga (atrofdagi muhitning namligi va harorati)bog’liqdir. Qorishma 
aralashmalari suvni jadal so’rib olish hususiyatiga ega bo’lgan g’ovakli asosga yotqizilganda, 
qotgan qorishmalarning mustahkamligi zich asosga yotqizilgan shu qorishmalarning 
mustahkamligidan ancha yuqori bo’ladi. 
Qorishma mustahkamligi uning markasi bilan xarakterlanadi. Qorishma markasi
70,7x70, 7x70,7mm o’lchamli kublar yoki 40x40x160mm o’lchamli to’sinchalar ko’rinishidagi 
namunalarning siqilishga mustahkamlik chegarasi bo’yicha belgilanadi. Namunalar qorishma 
aralashmasi 15-25
0
S da 28 kun qotgandan keyin tayyorlanadi. Qurilish qorishmalariuchun 
quyidagi markalar nazarda tutilgan: 4,10,25,50,75,100,150,200 va 300.
Me’yoriy sharoitlarda bo’lganda qorishmalar beton kabi qotish va uzoq vaqt ichida 
mustahkamligini oshirish hususiyatiga ega. Masalan, 7 kunlik qorimaning o’rtacha 
mustahkamligi marka mustahkamligining 40-50 %ini, 14 kunlikniki 60-70 %, 60 kunlikniki 120 
% va 90 kunlikniki 130 %ni tashkil qiladi. Agar tsement va aralash qorishmalar 15
0
S dan 
farqlanadigan haroratda qotsa, u holda bu qorishmalarning nisbiy mustahkamligi maxsus 
jadvallardan tanlanadi. 
Shlakoportlandtsement putstsolanli portlandtsement asosida tayyorlangan qorishmalar 
ishlatishda 10
0
S dan past haroratda ular mustahkamligini orta borishining keskin sekinlashishini, 
0
0
S dan past haroratda esa ularning qotishi amalda to’xtashini hisobga olish lozim. 
Qotgan qorishmaning sovuqqa chidamliligi quyidagi markalar bilan xarakterlanadi:SCh 
10, 15, 25, 35, 50, 100, 150, 200 va 300. Talab etilgan qorishma markasi hisoblab va tarkibini 
tanlab olinadi. Qorishmaning sovuqqa chidamliligi namuna-kublarni muzlatish kameralarida 
sinash yo’li bilan tekshiriladi. 
45-расм.+оришма аралашмасининг 
сурилувчанлигини ани=лаш учун 
стандарт конус.
1-конусли силжийдиган стержен; 2-
былинмали чиз\ич; 3-штатив; 4-
=оришма аралашмали идиш. 

---