30
V – V // – V V – // – V – V // – – –
Bu holda birinchi ruknni ham to’rt bo’g’inli qilish kerak:
Qa–ro ko’–zum, // ke–lu mar–dum //–li–g’^em–di fan // qil–g’il,
Ko’–zum qa–ro: //– si–da mar–dum //ki–bi: va–tan //qil–g’il.
V – V – // V V – – // V – V – // – –
Endi birinchi va uchinchi ruknlar bir xil bo’ldi. Demak, misra ruknlarga to’g’ri
ajratilgan;
d) bir misrada o’n beshta bo’g’in bo’lsa, u ham to’rt ruknga ajratiladi.
Ruknlardagi bo’g’inlar miqdori quyidagicha bo’ladi: 4+4+4+3. Masalan:
Ul na gun–baz //–dur, e–shi:–gi:, //tuy–nu–gi:–din // yo’q ni–shon,
Ne:–cha gul–gun //–po’:–sh. qiz–lar // man–zi–l^ay–lab //–dur ma–kon.
– V – – // – V – – // – V – – // – V ~
e) bir misrada o’n oltita bo’g’in bo’lsa, u ham to’rt ruknga ajratiladi.
Ruknlardagi bo’g’inlar miqdori quyidagicha bo’ladi: 4+4+4+4. Masalan:
Na bo’l–g’ay bir // na–fas men ham //ya–no:–g’ing uz //–ra xol bo’l–sam,
La–bing yap–ro: //–g’i–din tom–gan // ki go’:–yo: qat //–ra bol bo’l–sam.
V – – – // V – – – // V – – – // V – – –
Yoki:
Biz–ki bu–kun // ja–hon a–ro: //kish–va–ri faq //–r. sho:–hi–miz,
Bo:–shi–mi–z^uz //– ra o:–hi–miz //shu’:–la–si–dur //ku–lo:–hi–miz.
– V V – // V – V – // – V V – // V – V –
3. Ruknlarning nomini aniqlash. Misralar ruknlarga ajratilgandan keyin
taqti’ni oxiriga yetkazish uchun, ruknlar tuzilishi – rukndagi bo’g’inlarning soni va
joylashish tartibiga qarab ularning qaysi solim yoki far’iy ruknga mos kelishini
aniqlash lozim. Masalan, birinchi misoldagi birinchi va ikkinchi ruknlarning birinchi
bo’g’inlari qisqa, ikkinchi, uchinchi, to’rtinchi bo’g’inlari cho’ziq. Bu rukn
«mafoiylun»ning solim ko’rinishiga to’g’ri keladi: V – – – // mafoiylun. Uchinchi
ruknning birinchi bo’g’ini qisqa, ikkinchi, uchinchi bo’g’inlari esa cho’ziq. Bu rukn
«mafoiylun»ning «mahzuf» ko’rinishi «fauvlun»ga to’g’ri keladi: V – – // fauvlun:
A–yo:–qing–g’a: //tu–shar har lah //–za gi:–su:
Ma–sal–dur–kim: // «Cha–rog’ tu:–bi: // qo–ron–g’u:.
V – – – // V – – – // V – –
Do'stlaringiz bilan baham: |
