O‘t oldirish tizimi va uning asosiy elementlarining vazifasi


Juft uzgichlarni qo‘llash


Download 352.21 Kb.
Pdf ko'rish
bet13/25
Sana16.06.2023
Hajmi352.21 Kb.
#1511517
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   25
Bog'liq
4-мавзу

3. Juft uzgichlarni qo‘llash. Uzgich kontaktlarining tutashib turish vaqti t
t

aylanish chastotasi n , silindrlar soni z bilan bir qatorda ko‘p jihatdan uzgich 
kulachogi shaklini belgilovchi kontaktlarning ulanib turish koeffitsienti k ga ham 
bog‘liq (3.6 ifodaga qarang). Uning qiymati 
quyidagi nisbat bilan belgilanadi: 
k
t
t
u
=
+

 

Bunda 
t
va 
u
- kulachokning uzgich 
kontaktlarini tutash va uzilgan holiga mos 
keladigan buralish burchaklari. 
O‘z navbatida 
 
t
u
z
+
=
360
0



burchakni me’yordan tashqari oshirish 
(demak, 
u
ni kamaytirish) kulachok qirralarining 
o‘tkir va kalta bo‘lishiga olib keladi (3.9-a rasm).
Bu shakldagi kulachok uzgich pishangchasining 
katta tezlanish bilan ishlashiga, uni titrashiga, 
kontaktlarning 
tutashish-uzilish 
ravonligi 
buzilishiga olib keladi va natijada, uzgichning 
ishonchli ishlash darajasi ancha pasayadi. Shuning
3.9-rasm. Kontaktlarning tutash va 
uzilgan holatini ta’minlovchi 
kulachoklar shakli 
3.8-rasm. Kontaktli o‘t oldirish tizimining 
variatorsiz (1) va variator ulangandagi (2) 
tavsifnomasi 
 


uchun, uzgichning normal ishlashini
ta’minlash maqsadida kulachok 
qirralari 
o‘tkir 
burchaklarsiz,
silliqlangan holda tayyorlanadi va 
kontaktlarning tutashib turish holati
60-65% dan ortmaydi, ya’ni k = 0,60-
0,65  bo‘ladi (3.9-b rasm). 
Ba’zi avtomobillarda bitta o‘t 
oldirish g‘altagi bilan ishlaydigan juft 
uzgichlar qo‘llaniladi. Ayniqsa, ko‘p 
silindrli 
(masalan, 
12 
silindrli) 
dvigatellarda ishonchli o‘t oldirishni 
ta’minlash aynan juft uzgichlar 
yordamida amalga oshiriladi. 
Juft uzgichlar ikki xil uslubda 
ishlatilishi mumkin. Birinchi uslubda
har bir uzgich silindrlarning yarmiga 
xizmat 
qiladi, 
bunda 
kulachok 
qirralari silindrlar soniga nisbatan ikki 
marta kam bo‘ladi (3.10-a rasm). Har 
bir uzgich kontaktlarining tutashib 
turish koeffitsienti 0,45 ga teng qilib 
olinadi. Uzgichlar navbatma-navbat
ishlaydi, va shu tufayli, kulachokning 
bir 
aylanish 
davrida 
birlamchi 
zanjirning tok manbaiga ulangan vaqti 85% gacha ortadi. Navbatma-navbat 
ishlovchi uzgichlarning bir-biriga mos ravishda ishlashini ta’minlash uchun nisbatan
murakkab rostlash ishlarini amalga oshirish zarurligi, bu uslubning asosiy 
kamchiligi hisoblanadi. 
Ikkinchi uslubda kulachok qirralari silindrlar soniga teng qilib olinadi (3.10-b 
rasm), har ikkala uzgich parallel ishlaydi, ammo ularning ishlash fazasi bir-biriga 
nisbatan 15
0
ga surilgan bo‘ladi va kontaktlarning tutashib turish vaqtlari qisman 
bir-birining ustiga tushadi. Har bir uzgich kontaktlarining tutashib turish 
koeffitsienti 0,5 bo‘lib, birlamchi zanjirning tok manbaiga ulanib turish vaqti uzgich 
to‘la ishlash davrining 80-85% ni tashkil qiladi. Bu uslubning afzalligi shundan 
iboratki, unda birinchi uslubdagidek murakkab rostlash ishlari talab qilinmaydi. 

Download 352.21 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling