O’zbekistan respublikasi
Psixologiyapa`ninin` predmetihaqqindag` ko`z-qaraslar
Download 344.06 Kb.
|
psixologiya lekciya
- Bu sahifa navigatsiya:
- Psixologiyaniń maqseti
- Psixologiya predmeti hám onińáhmiyeti.
Bir neshshe júz jilliqlar dawaminda psixologiya tárepinen úyreniletuǵin hádiyseler ullliwma«ruh», túsinigi menen belgilenip, filosofiya páni bir bólimining predmeti bólib esaplanar edi. «Psixologiya, aniǵiraǵi «psixe» sóziniń kelipshiǵiwin túsindiri beriw ushin grekáfsanalarina murojaat qilamiz. Afroditaning uli (lotin ańanalarinda – Veneraniń) Erot (Amur), gózal Psixeyani unatip qaladi. Leykin Afrodita aspan qudayi bólgan ulinińóz taǵdirin ápiwayi qiz benen baylanistirmaqshi ekenliginen narazi bolip, Psixeyani bir qatar sinawlardan ótiwge májbur qilǵan halda olardi birbirinen ayiriwǵa urinar edi. Biraq Psixeyaning muxabbati sonday kúshliliginen barliq qudaylar (mábudlar) kushli tásirlenip, oǵan Afroditaniń barliq talaplarin orinlawǵa kómek beriwge razi boladi. Erotta óz náwbetinde, Zevsti Psixeyani mábudaga aylandiriw ushin kóndiriwge muwapiq boldi. Natiyjede Psixeya máńgilikke eristi, hám olar birlesdi. Grekler ushun bul áfsana haqiqiy muxabbattiń, insan ruhi jjoqari basqishinińúlgisi edi. Soniń ushin, Psixeya – máńgilikke erisken ápiwayi qiz, óz kámilligin izlewshi ruhtiń timsali bólip qaldi.[2] Psixologiyaniń maqseti Psixologiyaniń maqseti degende biz neni túsinemiz ? bul soraw to`mendegi eki pikir menen talqilaniwi mumkin: Oniń xizmeti hám túrleriniń imkaniyatlari Oni talqilawshi faktlar, temalar hám tarmaqlar Psixologiya predmeti hám onińáhmiyeti. Hár bir adam aspanniń ko`k, tereklerdiń jasil ekenligin ko`redi, ko`sheden shiǵip atirǵan seslerdi esitedi, zatlardiń issi yamasa suwiq ekenligin sezedi, yaǵniy hár bir insan qorshaǵan ortaliqti sezedi hám qabil etedi. Insan oylaydi hám so`yleydi, pikir júritedi. O`tmishti eslep, keleshek haqqinda árman etedi. Bular este saqlaw hám ko`z aldimizǵa keltiriw járdeminde ámelge asiriladi. Ko`plegen qubilislar insandi tolǵandiradi, kewlin ko`teredi yamasa qapa etip, qanday-da bir sezimlerdi payda etedi. Insan bir nárselerge umtiladi, go`zlegen maqsetine jetiw ushin talapshańliq hám eriklik ko`rsetedi. Biziń seziwimiz, qabil etiwimiz, este saqlawimiz, pikir júritiw hám so`ylewimiz, ko`z aldimizǵa keltiriwimiz, sezimimiz psixikaliq protsess dep ataladi. Ayirim waqitlari psixologiyaliq protsessler quramali hám uzaq dawam etiwshi xarakterge iye bolip, ko`terińki yamasa pás jedellikte ko`rinedi, belgili bir tásirleniwler menen o`tedi. Bul psixikaliq jaǵday dep ataladi. Oqıwshiniń sabaq waqtinda diqqatli yamasa diqqatsiz otiriwi, adamlarda bolatuǵin kewli ko`terińkilik yamasa ashiwli jaǵdaylar usinnan. Hár bir insan o`ziniń jeke, turaqli ayirmashiliqlari, psixikaliq qásiyetleri menen basqalardan o`zgeshelenedi. Bir adamda qiziǵiwshiliq (misali kitap Oqıwǵa yamasa texnikaǵa) kúshli bolsa, basqa bir adam uqipliliǵi (matematika yamasa muzikaǵa) menen o`zgeshelenedi. Ashiwshaq adam haqqinda oniń temperamenti qizǵin (jigerli) desek, jáne bir adamniń minezi jaqsi, jatiq deymiz. Qiziǵiwshiliq, uqip, temperament, xarakter-bul adamniń psixikaliq qásiyetleri. Adamlar arasindaǵi bunday ápiwayi ayirmashiliqlar haqqinda túsinik bizde kishkene waqtimizdan payda boladi hám turmisliq tájiriybe toplaniwi menen artip baradi. Psixikaliq protsessler, psixikaliq jaǵday hám psixikaliq qásiyetler bir-biri menen baylanisli hám birgelikte psixikani (ayirim waqitlari oni adamniń ishki dúńyasi yamasa psixikaliq o`miri, jan dúńyasi dep ataydi) quraydi. Solay etip, psixologiya predmeti hám bir jeke adamniń psixika hám psixikaliq qubilisi, sonday-aq topar hám jámiyette baqlanatuǵin psixikaliq qubilislar bolip esaplanadi. Insan psixikasin, oniń psixikaliq háreketleriniń nizamshiliǵin úyrenetuǵin ilim psixologiya dep ataladi. Psixologiya shaxstiń (jeke adamniń) psixikaliq protsess, jaǵday hám qásiyetlerin súwretlep ǵana qoymastan, oniń payda boliw sebeplerin túsindiredi. Qálegen ilim insan sanasiniń o`z aldina bir tarawi sipatinda o`ziniń ayriqsha úyreniw predmetine iye. Ulıwma liq mániste psixologiyanińúyreniw predmeti psixika dep aytiw múmkin. Psixika- haqiyqatinda úyreniwdiń ayriqsha predmeti. Joqarida aytip o`tkenimizdey, ïsixika-miydiń qásiyeti. Ìiy- ko`plegen qásiyetlerge iye, biraq psixika-ayriqsha. Bul qorshaǵan átiraptaǵi haqiyqatliqti sáwlelendiriwshi qásiyet. Sáwlelendiriw qásiyeti tábiyatta keń berilgen, sondada psixologiyaliq sáwleleniw o`ziniń spetsifikaliq o`zgesheliklerine iye. Psixologiya ilim sipatinda tek ǵana psixikaniń hár qiyli qubilislarin úyreniw hám túsindiriwge ǵana emes, al olardiń negizin ashiw hám Ulıwma lastiriw, yaǵniy sebebin aniqlaw hám olardiń keleshektegi payda boliwin boljaw múmkin bolatuǵin belgili bir nizamshiliqti ornatiw. Download 344.06 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|