O’zbekistan respublikasi

1. Insan xarakteri hám shaxstıń rawajlanıwı.
Insan xarakteriniń payda bolıwında qanday da bir waqıyalar jetekshilik etedi hám regulyator xızmetin atqaradı. Situasiyalar hár qıylı bolıwı múmkin, ruwxıy ja daylarımızdıń payda bolıwı hár túrli ótiwi múmkinligi menen baylanıslı. Xarakterdiń tiykarları ásirese, jas óspirimlik dáwirlerde – aq tez pát penen rawajlanadı. Sebebi, usı dáwirde balanıń kózqarasları, qarım – qatnası jetekshilik etedi. Solay eken balada milliy xarakterdi qáliplestiriw sheshiwshi xarakterge iye. Ásirese, balanı miynetke tárbiyalaw turmısta qıyınshılıqlardı jeńiwde tıyanaqlı bolıwı, jámiyettiń rawajlanıwına óz ornın taba biliwinde, ónimli miynet islewinde xarakterdiń eń jaqsı táreplerin kórsete alıwı úlken áhmiyetke iye.
Búgingi kúnde milliy qózqaraslardı ózine sińdire al an, elimizdiń gúlleniwine úles qosatu ın milliy ideal xarakterdi qáliplestiriw hám tárbiyalap shı arıw menen birge ata – babalarımızdan miyras bolıp kiyatır an qádiriyatlardan úlgi alıw hám ózinde milliylikti kórsete al an, óz eli ushın pidayı bol an shaxslardıń kamal tabıwına tiykar jaratıldı.
Xarakter menen temperamenttiń ayırmashılıqları tómendegishe:

• 
  Temperament adam a tuwma beriledi, al xarakter ómir dawamında qáliplesedi.
  
• 
  Temperament adam organizminiń biologiyalıq ózgesheligi bolsa, al xarakter sotsiallıq pazıylet boladı, ol jasap atır an ortalıqta rawajlanadı hám bekkemlenip baradı.
  
• 
  Temperament adam psixikasınıń organikalıq ózgeshelginde anıqlanadı, al xarakter adam minez – qulqınıń reallıq qádiriyatlarında ádep – ikramlılı ınıń mazmunında kórinedi.
  
• 
  Temperament haqqında jaqsı yamasa jaman dep aytıw a bolmaydı, al xarakter haqqında tolıq aytıw múmkin.
  
• 
  Temperamentti táriyplegende ózgeshelik dep aytılsa, al xarakterdi bolsa, belgi degen termin menen qosıp aytamız.
  

Adam xarakteri bir neshe toparlıq belgilerden turadı. Bular birlemshi hám ekilemshi belgiler bolıp bólinedi:
Birlemshi xarakter belgilerine individual rawajlanıw waqtında birinshi bolıp payda bol an, sonıń tiykarında basqa xarakter belgileri rawajlanadı. Mısalı, ekstrovert hám introvertlerdi tiykarınan, til al ıshlıq yamasa úndemeslik belgileri menen qáliplesedi. Ayırım waqıtları birlemshi belgilerdi bazalıq dep ataydı. Birlemshi xarakter belgileri adam ómirinde az ózgeredi turaqlı bolıp sanaladı.
Ekilemshi belgiler keyin ala qanday da bilimlerge iye bol annan keyin kórine baslaydı. Ol ómir dawamında ózgerip turadı. Sonıń menen birge:

• 
  Isker xarakter belgisi: jumıs babında qanday da bir iste miynetkesh, juwapkershilikli, puxta boladı.
  
• 
  Kommunikativlik belgisi: bul adamlar menen qatnasta bolıwına baylanıslı til al ısh, haq – kewil, itibarlı boladı.
  
• 
  Motivaciyalıq belgisi: bul xarakter belgili aktivlik, ba darlanıwshılıq minez – qulqına baylanıslı boladı.
  
• 
  Instrumental belgisi: bul xarakter belgisi anaw yamasa mınaw turmıs situasiyalarda zárúrlik, mútájlik yamasa qızı ıwshılıqlarınan payda boladı.
  
• 
  Normal xarakter belgisi: psixologiyalıq salamat adamlarda boladı.
  

Anomal belgisi: hár qıylı keselliklerden kelip shıqqan xarakter belgilerine aytıladı.