O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd
Download 0.87 Mb. Pdf ko'rish
|
O\'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi - Ye harfi
- Bu sahifa navigatsiya:
- ЕЛКАНЛИ КЕМА
- ЕЛКАНЛИ КЕМА СПОРТИ
- ЕЛКАНЛИ ЧАНА
ЕЛКАН
КАПАЛАКЛАР (Papilionidae) — кундузги капалаклар оиласи. Қанотлари ёзилганда кенгли- ги 25 см гача (Papilio homerus) бора- ди. Қанотининг ранги тиниқ, жуда турли-туман, айрим тропик турла- рида (Ornithohoptera) ялтироқ; орқа қанотларида кўпинча «дум» шаклида ўсимтаси бўлади. Ҳамма қитъаларда тарқалган, айниқса тропик минтақаларда кўп учрайди. 550 дан ортиқ тури маъ- лум. Ўрта Осиёда 18 тури учрайди. Улар орасида Papilio авлоди турларидан маха- он (Р. machaon) айниқса кенг тарқалган; унинг қаноти сариқ, четлари кенг қора ҳошияли; қурти катта, кўк, семиз тана- сида кўндаланг қора чизиқлар ва қизил нуқталар бор. «ЕЛКАНЛАР» (лот. Vela) — осмон- нинг Жан. ярим шаридаги юлдуз турку- ми. Белгиси Vel. Компас, Центавр, Устун, Кема қуйруғи ва Насос юлдуз туркумла- ри ораларида жойлашган. Унда икки мар- та (1969 ва 1971й.ларда) PSRO833 пуль- сар кузатилган. Ўзбекистон ҳудудида қиш пайтларида кўринади. ЕЛКАНЛИ КЕМА — дарё, кўл, денгизларда елканлар ёрдамида ша- мол кучи б-н сузадиган кема. Спорт мусобақаларида, балиқ овлаш ва сайр қилишда қўлланилади. ЕЛКАНЛИ КЕМА СПОРТИ - ел- канли кемалар пойгаси. Бундай пойгалар белгиланган йўналишлар бўйича турли масофаларга ўтказилади. Ғолиб барча пойгалар натижасига кўра аниқланади. Е. к. с 18-а.да Буюк Британияда пайдо бўлган. 1907 йилда Е. к. с халқаро уюшма- си (IYRU)ra асос солинган; у 100 га яқин мамлакат федерацияларини бирлаштира- ди. 1932 й.дан Европа, 1922 й.дан жаҳон биринчиликлари ўтказилади; 1900 й.дан Олимпия ўйинлари дастурига киритил- ган. ЕЛКАНЛИ ЧАНА — муз ва қор устида елкан ёрдамида шамол кучи б-н ҳаракатга келадиган чана. Соатига ўртача 100 км тезликда ҳаракат қилади. Е. ч. транспорт воситаси сифатида ва спорт мусобақаларида қўлланилади. Асосан, шимолда ишлатилади. ЕЛКАНТЕПА, Елкендепе — Копет- доғ этаклари (Туркманистон)да жойлаш- ган жез даври археологик ёдгорлиги. Қишлоқда ҳаёт мил. ав. 7—6-а.ларда тараққий этган. Бу даврда қишлоқ марка- зида бал. 6 м, диаметри 130 м га етадиган ҳисор қад кўтарган. Ҳисорнинг атрофи- даги 500x290 м га чўзилган майдонда атрофи девор б-н ўраб олинган аҳоли турар жойлари жойлашган. Девор олди- га хандақ қазилган. Кейинчалик Е.даги аҳоли кўпайиб, қишлоқнинг кенгайиши туфайли у янги девор б-н ўралган. Е.даги мудофаа деворлари қўшалоқ бўлиб, уму- мий қалинлиги 10,5 м га етган, девор- ларнинг орасида кенглиги 6 м ли йўлак бўлган. Шундай девор ҳисор атрофига ҳам қурилган. Улар тўғри бурчакли хом ғиштдан бунёд этилган. Е.дан темирдан www.ziyouz.com кутубхонаси 25 (пичоқлар, yponyiap), жездан (пайкон- лар), тошдан (ёрғучоқлар) қилинган бу- юмлар, мис эритиш, темирни қайта иш- лаш устахоналари қолдиқлари сақланган. Download 0.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling