O’zbekiston oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi berdax nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti
O’ZBEKISTONNING MA`NAVIY, MADANIY TARAQQIETI
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
O’ZBEKISTONNING MA`NAVIY, MADANIY TARAQQIETI R E J A 1. Mustaqillik yillarida ma`naviy haet 2. Milliy istiqlol mafkurasining shakllanishi 3. Ta`lim to’g`risidagi qonun va Kadrlar taerlash Milliy dasturi ADABIETLAR: 1. I.A.Karimov Istiqlol va ma`naviyat. Toshkent, «O’zbekiston», 1994. 2. I.A.Karimov O’zbekistonning o’z istiqlol va taraqqietyo’li. Toshkent, «O’zbekiston», 1992. 3. I.A.Karimov O’zbekiston XXI asr bo’sag`asida. Xavfsizlikka taxdid, barqororlik shartlari va taraqqiet kafolatlar. Toshkent, «O’zbekiston», 1997. 4. I.A.Karimov Barqamol avlod O’zbekiston taraqqietining poydevori Toshkent, «O’zbekiston», 1997. 5. I.A.Karimov Jamiyatimizmafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat qilishga xizmat etsin. Toshkent, «O’zbekiston», 1998. 6. I.A.Karimov O’z kelajagimizni o’z qulimiz bilan qurmoqdamiz «Turkiston» gazetasi muxbiri savollariga javoblari. «Turkiston» 22 yanvar, 1999. 7. X.Zieev. Amir Temur davlatining mafkurasi. «O’zbekiston ovozi», 12 oktyabr`, 1995. 8. A.Choriev. Milliy istiqlol mafkurasi va uning asosiy xususiyatlari. «Muloqot» N 4, 1996. 9. A.Ibroximov, X.Sultonov, N.Juraev. Vatan tuyg`usi. Toshkent, «O’z- bekiston» 1996. 10.O’zbekistonning yangi tarixi.3-kitob. Mustaqil O’zbekiston tarixi. T.2000 11.O’zbekiston tarixi. T.2003,2006 12.Milliy istiqlol g`oyasi: asosiy tushunchalar va tamoyillar. T.2001 O’zbekiston Respublikasi iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish bilan bir vaqtda ma`naviy merosimizni, madaniy qadriyatlarimizni tiklash va ularni xalqimizga etkazish borasida keng ko’lamda faoliyat ko’rsatmoqda. Respublika Prezidenti I.A.Karimov ta`kidlab o’tganidek, ma`naviyatning mohiyati shunchalik kengki, uni o’lchab ham, poeniga etkazib ham bo’lmaydi. U inson uchun butun bir olamdir. Jamiyatimiz haetida ma`naviy kamolotni tezlashtirish, milliy istiqlol mafkurasinishakllantirish, milliy qadriyatlarni o’rganish mustaqillikni mustahkamlashning asosiy vazifalaridan biridir. Haetimizda ma`naviy kamolotni rivojlantirish, eshlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda ajdodlarimizning bizgacha etib kelgan boy madaniy me`roslarini o’rganish ham katta o’rin egallaydi. Shu sababli O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan qadriyatlar, urf-odatlar, buyuk ota- bobolarimizning bizga qoldirgan meroslarini o’rganish va targ`ib etish uchun keng yo’llar ochildi. Bu boradagi tadbirlar mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq amalga oshirila boshladi. 1991 yili buyuk alloma, g`azal mulkining sultoni Alisher Navoiy yubileyini o’tkazish katta voqea bo’ldi. Bu tantanaga bag`ishlanib Respublikamizda shoirning asarlari nashrdan chiqarildi. 1994 yil Mirzo Ulug`bek tavallud topgan kunining 600 yilligi keng ko’lamda, jahon miqesida nishonlandi. YuNESKO ning Parijdagi qarorgohida yubileyga bag`ishlangan havtalik va unga ko’rgazma ochildi. Mustaqillik yillarida buyuk sohibqiron Amir Temurning 660 yilligi bo’lib o’tdi. YuNESKO tomonidan 1996 yil «Amir Temur yili» deb e`lon qilindi. Shu yili YuNESKO ning Parijdagi qarorgohida «temuriylar davri, fan, madaniyat va maorifning gullab yashnashi» mavzuida anjuman va unga bag`ishlangan ko’rgazma ochildi. Mamlakatimizda «Temur va temuriylar» muzeyi, Temur nomi berilgan bog`lar, ko’chalar barpo etildi. Respublikamizda bizgacha etib kelgan boy meroslarni o’rganish, milliy o’zlikni anglash, ma`naviy qadriyatlarni rivojlantirishga keng ko’lamda e`tibor berilmoqda va ularga nisbatan xalqimizning chuqur hurmat va ehtiromi ko’rsatilmoqda. So’nggi yillardi tashkil etilgan «Oltin meros» jamg`armasi, Abdulla Qodiriy nomidagi «Meros» nashrietlari keng miqesda ma`naviy- ma`rifiy ishlarni olib bormoqda. Islom olamining allomalari Iso at-Termiziyning 1200 yilligi, Mahmud az Zamahshariyning 920 yilligi, Najmiddin Kubroning 850 yilligi, Bahovuddin Naqshbandiyning 675 yilligi keng ko’lamda nishonlandi. Ularning boy asarlari nashrdan chiqarildi. Barcha viloyatlar va shaharlarda har yili Alisher Navoiy, Bobur, Mashrab, Ogahiylarga bag`ishlanib kechalar o’tkaziladi, Jaloliddin Manguberdining 800 yillik tavalludiga, «Alpomish» dostoni yaratilishining 1000 yilligiga bag`ishlangan turli kechalar, bahslar tashkil etildi. Ma`naviy haetni takomillashtirish borasida 1994 yil O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan ma`naviy qadriyatlarni o’rganish va uni takomillashtirish borasida «Ma`naviyat va ma`rifat» jamoatchilik markazini tuzish haqida farmon e`lon qilindi. Markaz tomonidan Imom al-Buxoriyning yubileyiga bag`ishlab «Al-jome` as-sahiyh» (Ishonarli to’plam), «Al-adab al- mufrad» (Adab durdonalari) o’zbek tiliga tarjima qilinib, nashrdan chiqarildi. 1998 yili Imom al Buxoriy tavalludining 1225 yilligi, Ahmad al-Farg`oniy tavalludining 1200 yilligi jahon miqesida keng nishonlandi. Yubileylar munosabati bilan allomalar haetiga bag`ishlangan ilmiy anjumanlar va badiiy ko’rgazmalar ochildi. Bularning barchasi O’zbekistonda chinakam milliy qadriyatlarni tiklash uchun yuritilaetgan katta ishlardan dalolat beradi. Ayniqsa, al-Buxoriy xalqaro jamg`armasining ochilishi katta voqea bo’ldi. Respublikamiz Prezidenti Imom al-Buxoriyning, Ahmad al-Farg`oniyning mo’`tabar nomlarini tiklash, xalqimiz, qolaversa, butun dune musulmonlariga qaratilgan shaxsiy tashabbusi bilan ul-zoti shariflar sha`niga ulug`vor edgorliklar va jamg`armalar tuzishga imkon yaratildi. Jamg`armaning maqsadi Imom-al Buxoriyning haeti, ilmiy m`erosi, u yashagan davr fani va madanyatiga oid bo’lgan tarixiy manbalarni o’rganishni o’z oldiga maqsad qilib qo’ydi. Islom olami buyuk namoyandalarining tuy-tantanalari rivojlanishi butun dune xalqlarining diqqat-e`tiborida bo’ldi. Ma`naviy merosning tiklanishi uning bir bo’lagi bo’lgan diniy qadriyatlarga ham e`tiborni ko’chaytirdi. 1992 yil Prezident farmoni bilan Ramazon va Qurbon hayit kunlari umumxalq bayrami deb e`lon qilindi. «Haj» safarlari tiklandi. «Movarounnaxr» diniy boshqarmasining faoliyati ham Respublikamiz haetida o’z urnini egalladi. Xalqimizning asrlar davomida nishonlanib kelingan bayramlaridan biri «Navruz»-umumxalq bayrami sifatida qayta tiklandi. Jamiyat taraqqietida ruy beraetgan uzgarishlarni tushunish, hur fikrlilikka intilish uchun kishilarni yangi yo’ldan olib boruvchi g`oyaviy qarashlar ham xozirgi kunning asosiy vazifalaridan biri bo’lib qolmaqda. Jamiyatimizda siesiy mustaqilikka erishib iqtisodiy, madaniy-ma`rifiy ishlar amalga oshirilaetgan bir vaqtda kishilar ongida mustaqilliq g`oyasi, milliy istiqlol mafkurasi mustaxkam o’rin olishi zarur. Busiz, ya`ni fikrlash, e`tiqod o’zgarmasdan bozor munosabatlariga o’tish davrida siesiy-iqtisodiy barqororlik mustahqam bulishi kiyin vazifa. I.A.Karimov milliy mustaqillik mafkurasiga ta`rif berip milliy mustaqillik mafkurasining «...asl ma`nosi eskicha aqidalardan xoli bo’lgan, mustaqil va yangicha fikrlovchi qishilarni tarbiyalashdan iborat» deydi. Mustaqillik g`oyasi, mafkurasining xalqimizga tug`ri yo’l ko’rsatuvchi, uni birlashturuvchi, buyuk maqsadlar uchun butun kuchlarimizni uyg`unlashtiruvchi, ahamiyatini nazarda tutib Prezident I.A.Karimov mustaqillikning daslabki kunlarida, 1993 yil 6 may O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining II chaqiriq, XII sessiyasida «Oldimizda turgan eng muxim masala, bu-milliy istiqlol mafkurasini yaratish va haetimizda tatbiq etishdir» degan edi. Kishilarimiz qaysi toifa va guruxdan bo’lishidan kat`i nazar ma`naviy inqirozdan chiqaradigan yagona milliy g`oya atrofida birlashtiradigan birdan-bir kudratli kuch ana shu milliy mustaqillik mafkurasidir. Yagona maqsad, yagona g`oya bulmasa jamiyat inqirozga uchraydi, xaloq bo’ladi. Buni biz yaqin va olis utmishdagi tariximizdan bilamiz. Milliy mafkura kelajak maqsadni ifodalaydigan, ana shu yuksak maqsad yo’lida yuzdan ortiq millatlar va elatlarni, barcha kishilarimizni birlashtiruvchi bayroq vazifasini bajaradi. O’zbekistonning bozor munosobatlariga asoslangan demokratik jamiyat qurish yo’ldagi iqtisodiy, iqtisodiy-siesiy, madaniy-ma`rifiy ishlarimizdagi barqororlik mafkuraviy taxdidlarning oldini olishni muhim vazifa qilib quyadi. Milliy istiqlol mafkurasini axamiyatini ko’rsatib, yurtboshimiz I.A.Karimov: «...xalqimizning an`analariga, udumlariga, tiliga, diliga, ruxiyatiga asoslanib, kelajakka ishonch, mexr-oqibat, insof, sabrtoqat, adolat, ma`rifat tuyg`ularini ongimizga sindirishi lozim» degan edi. Milliy mustaqillik mafkurasining eng muxim vazifalaridan biri mustaqilligimizning tayanchi va kelajagi esh avlodni insoniy, milliy g`urur, Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalashdan iborat. Mustaqillik g`oyalari mafkurasiga e`tiborsizlik og`ir oqibatlarga olib kelishi mumkin. 1999 yil 16 fevral «qonli seshanba» kungi voqealar milliy mustaqillik g`oyasini, mafkurasini eshlarimiz diliga etkazish zarurligini, buning uchun g`oyaviy, mafkuraviy ishlarimizni kuchaytirish lozimligini ko’rsatdi. Istiqlol yo’lida qadam tashlab boraetgan Vatanimizdagi mavjud ma`naviy, madaniy omillarga e`tibor berish bilan birga fan, maorif, ta`lim-tarbiya ishlariga ham e`tibor kuchaytirildi. «Ta`lim-tarbiya tizimini o’zgartirmasdan turib, ongni o’zgartirib bo’lmaydi. Ongni, tafakkurni uzgartirmasdan turib esa, biz ko’zlagan oliy maqsad - ozod va obod jamiyatni barpo etib bo’lmaydi», - deydi I.A.Karimov. Respublikamizda ta`limning yangi tizimini amalga oshirishda, O’zbekiston hukumati tariximizdagi ta`lim jaraenlarini o’rganib chiqib, ta`limni isloh qilish dasturini tayerladi. Barcha e`tibor ta`lim tizimlarini demokratik va insonparvarlik tamoyillari asosida takomillashtirib, uning moddiy texnika bazasini, zamon va davr talablari darajasiga ko’tarish va O’zbekistonning ma`rifiy salohiyatini ko’chaytirishga qaratildi. Shu maqsadda 1997 yil 2 avgustda Respublikamizda «Ta`lim tug`risidagi qonun va Kadrlar tayerlash milliy dasturi qabul qilindi». Ta`limni isloh qilish quyidagi tamoyillar asosida olib boriladi: - ta`lim-tarbiyaning insonparvarligi va demokratiyaviyligi; - ta`lim tizimining uzluksizligi, izchilligi, ilmiyligi va duneviyligi; - ta`limda umuminsoniy, milliy-madaniy va ma`naviy qadriyatlarning ustuvorligi; - e`tiqodi, dinidan qat`i nazar barcha fuqarolar uchun ta`lim olish imkoniyatlari yaratilganligi; - ta`lim muassasalarining siesiy partiyalar va haraqatlar ta`siridan holiligi. 1993 yil Respublikamiz Prezidenti tomonidan «O’zbekistonda o’quvchi eshlarni rag`batlantirish choralari tug`risida»gi farmoniga binoan talaba va aspirantlar uchun maxsus stipendiyalar belgilandi. Ular uchun hatto rivojlangan davlatlardagi universitetlarda ta`lim olish, ulardagi ilmiy markazlarda ishlash, malakalarini oshirish uchun sharoitlar yaratib berildi. Madaniy-ma`rifiy ishlarning rivojlanishi uchun davlat tomonidan katta mablag`lar ajratildi. O’zbekistondagi barcha davlat teatrlari, madaniyat uylari, san`at oliy o’quv yurtlari, fol`klor-etnografik guruhlar madaniyat o’choqlariga aylanib qoldi. Teatr sahnalarida yangi zamonaviy spektakllar qo’yila boshlandi. MDH dagi davlatlar bilan ijodiy hamkorlik yo’liga qo’yildi, turli xalqaro anjumanlar o’tkazildi. Badiiy adabietda partiyaviylik, sinfiylik nuqtai nazaridan endashishga chek qo’yildi. Bahouddin Naqshbandiy, Feruz, Xo’ja Axror, Cho’lpon, Fitrat, kabi allomalarning nomlari tiklanib, asarlari chop etildi. Davlatimizdagi ustuvor vazifa aholi sog`ligini saqlash borasidagi tadbirlardir. Shu maqsad uchun 1999-2000 yillarga mo’ljallangan Davlat dasturi ishlab chiqildi. Soqlom avlod masalasi asosiy maqsadga aylandi. Eshlarni jismoniy va ma`nanaviy barkamol qilib tarbiyalash, onalik va bolalikni himoya qilish asosiy vazifa bo’lib qoldi. Mamlakatda «sog`lom avlod» dasturi ishlab chiqildi. Jismoniy sog`lomlik, barkamol insonni tarbiyalash - odob, axloq masalalari bilan bog`lab olib boriladi. Respublikamizdan chiqqan ko’plab sportchilarimiz Osie va jahon chempionatlarida ishtiroq etib, g`oliblikni qo’lga kiritmoqdalar. Ular uchun bir qancha stadionlar, sport maydonlari, futbol, voleybol, basketbol maydonchalari, sport komplekslari qurilib, qayta ta`mirlanib, foydalanish uchun topshirildi. Respublikada birinchi bo’lib «Sog`lom avlod uchun» ordeni ta`sis etildi. 1998 yil «Oila yili», 1999 yil «Aellar yili» deb e`lon qilindi. Shu maqsadda onalik va bolalikni himoya qilish borasida bir qancha tadbirlar o’tkazildi. Yangi imtiezlarga ega bo’lgan shifoxonalar qurilib, zamonaviy texnologiya bilan ta`minlandi. Bepul davolash yo’lga qo’yilib, respublika viloyatlarida dam olish va sog`lomlashtirish maskanlari buned etildi. Umuman O’zbekiston o’zining qisqa vaqtdagi mustaqillik yillari davomida iqtisodiy-ijtimoiy boradagi yutuqlari bilan bir qatorda, ma`naviy, madaniy tomonlarga ham e`tiborni kuchaytirib, o’z allomalarini dunega tanitib, joxonning rivojlangan davlatlari orasida o’z nufuzi va obrusini yuqori ko’tardi. O’ZBEKISTON VA JAHON HAMJAMIYaTI TINChLIKSEVAR TAShQI SIESAT ASOSLARINING IShLAB ChIQILIShI, UNING ASOSIY TAMOYILLARI R E J A 1.O’zbekiston Respublikasining xalqaro tashkilotlarga a`zo bo’lishi. 2. O’zbekiston va Mustaqil davlatlar hamdo’stligi 3. O’zbekistonning xorijiy mamlakatlar bilan hamkorligi ADABIETLAR: 1. I.A.Karimov O’zbekiston o’z istiqlol va taraqqiet yo’li. Toshkent, «O’zbekiston», 1992. 2. I.A.Karimov O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida. Toshkent, «O’zbekiston», 1995. 3. I.A.Karimov O’zbekiston XXI asr bo’sag`asida ... Toshkent, «O’zbekiston», 1998. 4. I.A.Karimov O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. Toshkent, «O’zbekiston», 1999. 5. N.Jo’raev va boshqalar O’zbekiston tarixi. Toshkent, 1998. 6. A.Kasimov, I.Vas`kin. Osnovnie napravleniya vneshney politiki Respubliki Uzbekistan. Tashkent, 1994. 10.O’zbekistonning yangi tarixi.3-kitob. Mustaqil O’zbekiston tarixi. T.2000 11.O’zbekiston tarixi. T.2003,2006 XX asrning oxirgi o’n yilligi insoniyat tarixiga buyuk uzgarishlar davri bo’lib kiradi, chunki er yuzida vaziyat, kuchlar nisbati keskin o’zgarib, ilgari bir- biriga qarama-qarshi bo’lgan sobiq SSSR va AQSh etakchilik kilgan ikki ijtimoyi-siesiy tuzum, ikki harbiy-siesiy blok barxam topdi. Sobiq SSSR ning parchalanishi va sotsialistik sistema xalokati natijasida duneda yangi mustaqil davlatlar vujudga keldi. Mustaqil O’zbekiston xalqaro aloqalarni yo’lga qo’yishi nuktai nazaridan va o’z taraqqiet istiqbollari uchun qulay geografik-strategik ahamiyatga ega. O’rta Osieda geografik-siesiy jixatdan markaziy o’rin tutgan O’zbekistonning ushbu mintaqada kuchlar nisbati va muvozanatini saqlash, barqarorlikni ta`minlash, xamkorlikni mustaxkamlash imkoniyatlari bor. Mustaqillikning daslabki kunlaridaeq O’zbeksitonning milliy manfatlariga mos keladigan puxta tashqi siesiy yo’lni belgilash, jaxon jamiyatiga ko’shilish, xorijiy mamlakatlar bilan siesiy, diplomatik, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, madaniy aloxalar o’rnatish masalalari dolzarb vazifalar deb belgilandi. Chunki ittifoq davrida O’zbekiston tashqi dunedan ajralgan, tug`ridan-tug`ri aloxa qila olmaydigan epiq mamlakat bo’lib tashqi siesat yuritish tajribasiga hamda bu soxadagi kadrlarga ega emas edi. Prezident I.A.Karimov o’zining «O’zbekistoning o’z istiqlol va taraqqiet yo’li» kitobida mustaqil tashqi siesat yuritish qoydalarini nazariy va amaliy jixatdan asoslab berdi. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 17- modasida mamlakatimiz tashqi siesati qoidalari qonunlashtirildi. Bu qoidalar «O’zbekiston Respublikasi tashqi siesiy faoliyatining asosiy printsiplari tug`risida»gi, «Chet el investitsiyalari tug`risida»gi, «Xorijiy investorlar va investitsiyalarga kafolat berish tug`risida»gi, «Tashqi iqtisodiy faoliyat tug`risida»gi kabi xujjatlarda asoslab berildi. O’zbekiston Prezidenti I.Karimovning Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 48 (1993) va 50-yubiley (1995) sessiyalaridagi nutqlarida mustaqil O’zbekiston tashqi siesatining bosh yo’nalishlari belgilab berildi. O’zbekiston hukumatining respublika tashqi siesatidagi asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat: - mafkuraviy qarashlardan qat`i nazar hamkorlik uchun ochiqlik, umuminsoniy qadriyatlarga, tinchlik va xavfsizlikni saqlashga sodiqlik; - boshqa davlatlarning ichki ishlariga aralashmaslik; - nizolarni tinch yo’l bilan hal qilish; - kuch ishlatmaslik va kuch bilan tahdid qilmaslik; - inson huquqlari va erkinliklarini hurmatlash; - ichki milliy qonunlar va huquqiy normalardan xalqaro huquqning umum e`tirof etilgan qoidalari va normalarining ustuvorligi; - davlatning, xalqning oliy manfaatlari, farovonligi va xavfsizligini ta`minlash maqsadida ittifoqlar tuzish, hamdo’stliklarga kirish va ulardan ajralib chiqish; - tajovuzkor harbiy bloklar va uyushmalar kirmaslik; - davlataro aloqalarda teng huquqlik va o’zaro manfaatdorlik, davlat milliy manfaatlarining ustunligi; - tashqi aloqalarni ham ikki tomonlama ham ko’p tomonlama kelishuvlar asosida rivojlantirish, bir davlat bilan yaqinlashish hisobiga boshqasidan uzoqlashmaslik. Tashqi siesatdagi ochiq-oydinlik, teng huquqlik, demokratik printsiplariga sodiqlik, umuminsoniy kadriyatlarni ulug`lash, respublika ijtimoiy haetidagi demokratik jaraenga ta`sir qilish bilan birga O’zbekiston Respublikasining jahon hamjamiyatida mavqeini ham oshirib bormoqda. Mamlakatimizning jahon xalqlari tinchligi va xavfsizligini mustahkamlashga qaratilgan tinchliksevar tashqi siesati uning jahon miqesida mustaqil davlat sifatida tezda tan olishini ta`minladi. O’zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini dunedagi 165 davlat tan oldi, ularning 120 tasi bilan diplomatik, siesiy, iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy va madaniy aloqalar o’rnatildi. Toshkentda 35 mamlakatning elchixonasi ochildi. Bular AQSh, Turkiya, Germaniya, Frantsiya, Buyuk Britaniya, Xitoy, Hindiston, Pokiston va boshqa rivojlangan mamlakatlardir. Shuningdek O’zbekistonda 88 ta xorijiy mamlakatlar va xalqaro tashkilotlarning 24 ta huqumatlararo va 13 ta nohukumat tashkilotlarning vakolatxonalari faoliyat ko’rsatmoqda. Dunedagi 20 dan ortiq yiriq davlatlarda O’zbekistonning elchixonalari ishlab turibdi. O’zbekiston jahon iqtisodietiga integratsiyalashish yo’lidan borib Jahon banki, Halkaro Valyuta fondi, Xalqaro moliya korporatsiyasi, Iqtisodiy tarraqietga ko’maklashuvchi tashkilot va boshqa moliyaviy iqtisodiy tashkilotlarga a`zo bo’lib kirdi va ular bilan hamkorlik qilmoqda. Shu bilan birga O’zbekiston BMT doirasidagi ixtisoslashgan muassasalar - Jahon sog`liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro Mehnat tashkiloti, Jahon intellektual mulk tashkiloti, BMT ningbolalar fondi, Xalqaro pochta ittifoqi, Elektr aloqasi bo’yicha xalqaro ittifoq, Jahon meteorologiya tashkiloti, Xalqaro olimpiada qo’mitasi, Xalqaro avtomobilchilar ittifoqi va boshqa tashkilotlar bilan hamkorlik qilmoqda. Ularning vakillik tashkilotlari Respublikamizda ochildi va faoliyat ko’rsatmoqda. O’zbekiston ko’pgina mintaqaviy tashkilotlar, chunonchi, Evropa Ittifoqi, NATO, EKO, Islom konferentsiyasi tashkiloti, qo’shilmaslik harakati va boshqalar bilan ham samarali hamkorlik qilmoqda. I.A.Karimov 1999 yili aprelida Shimoliy Atlantika Ittifoqi qoshidagi «tinchlik yo’lida hamkorlik» dasturining a`zosi sifatida NATO ning 50 yillik yubiley tantanalarida qatnashdi. O’zbekiston O’rta Osie davlatlari bilan Turkiya, Pokiston, Eron tomonidan tuzilgan iqtisodiy hamkorlik tashkilotiga a`zo bo’lib kirdi va Trans Osie temir yo’lini tashkil etishda faol ishtiroq etdi. Bu O’zbekiston uchun dengiz yo’llariga, xalqaro transport tarmog`iga, tovar va kapital xalqaro bozoriga chiqish imkoniyatini berdi. Tashqi iqtisodiy aloqalarda Respublikamiz iqtisodietiga xorijiy sarmoyalarni jalb etishda O’zbekiston qo’yidagi tamoyillarga amal qiladi: 1. Tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirish; 2. O’zbekiston iqtisodietiga xorijiy sarmoyadorlarni keng jalb qilishni ta`minlaydigan huquqiy ijtimoiy iqtisodiy shart-sharoitlar yaratish, tashkilotlar va muassasalar tuzish; 3. Ilg`or texnologiyaning kirib kelishiga, xo’jalik tarkibini zamonaviylashiga ko’maklashadigan xorijiy sarmoyalarga nisbatan «ochiq eshiklar» siesatini o’tkazish; 4. Respublika mustaqilligini ta`minlaydigan o’ta muhim sohalarni ishlab chiqarish vositalari bilan ta`minlash hamda raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishga qaratish. Tashqi iqtisodiy faoliyatni erkinlashtirishni huquqiy jihatdan ta`minlovchi qonunlar qabul qilindi. «Tashqi iqtisodiy faoliyat to’g`risida», «Chet el investitsiyalari to’g`risida»gi va «Xorijiy investorlar va investitsiyalarga kafolat berish to’g`risida»gi, «Bankrotlik to’g`risida»gi qonunlar va boshqa me`eriy xujjatlar shular jumlasiga kiradi. Bu huquqiy hujjatlar tashqi iqtisodiy faoliyatni kengaytirish, xalqaro shartnomalar tuzish va ularni bajarilishi uchun shart-sharoit yaratdi. Tashqi savdo uchun intiezlar berildi. Tovarlarni import va eksport qilish uchun bojxona to’lovlari ancha kamaytirildi. O’zaro sarmoyalarni himoya qilish maqsadida jahonning ko’pgina mamlakatlari, jumladan, germaniya, Turkiya, AQSh, Frantsiya va boshqa mamlakatlar bilan shartnomalar imzolandi. Institutsional o’zgarishlar sohasida siesiy va moliyaviy xatarni himoya qiluvchi «O’zbekinvest», milliy sug`urta kompaniyasi tuzildi. «O’zbekinvest»,Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki «ALC, 8nc» Amerika moliyaviy guruhi bilan birgalikda Londonda siesiy xatarning shtab kvartirasi va Toshkentda moliyaviy xatarning oldini olish shtab kvartirasi bilan o’zaro sug`urta kompaniyasi tuzildi. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzurida investitsiyalarga ko’maklashish muassasalari - chet el investitsiyalari bo’yicha agentlik, tovar Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|