O'zbekiston respublik asi oliy va o'rta m axsus ta 'lim vazirligi m irzo ulug bek nom idagi o'zbekiston

so'zlayotganidagi holati, umuman, notiqlik san'atining qonun qoi- 
dalari haqida asosli fikrlarini “aqlning oynasi” bo'lgan tajribalaridan 
kelib chiqib, notiqlikka xos amaliy va nazariy xulosalarga keladi.
77

---

Notiq' va tinglovchilar muloqotining shartlari
Notiq tinglovchilar bilan muloqotga kirishganda oldin audito- 
riyaning holatini hisobga olishi shart. Bu avvalo, auditoriyaning toza 
va ozodaligi, stol va stullaming tartibli joylashtirilganligi, barcha 
tinglovchilaming o'zlari uchun qulay o'm ashib o'tirganligi, bir- 
birlariga xalaqit bermashgi, nutqni erkin eshitish imkoniyati borligini 
kuzatishi shart. Notiqning o 'zi ham toza va ozoda kiyingan bo'lishi, 
o'zining tashqi ko'rinishiga jiddiy e'tibor bermog'i lozim . Ya'ni 
soch-soqoli tartibga keltirilgan, kiyim-boshlari o'ziga yarashgan 
holatda bo'lishi kerak. Agar biz bulami notiq va auditoriyaning 
tashqi shakliy ko'rinishi deb olsak va ulaming bir-biriga mosligini 
ta'minlasak muloqotni yoki nutqimizni boshlaversak bo'ladi.
Notiq o 'z nutqini boshlash uchun minbami egallashi va auditor­
iyaga savol nazari bilan qarab salomlashishi hamda mavzuni e'lon 
qilib tinglovchilar diqqatini o'ziga jalb etm og'i lozim . Agar texnik 
vositalardan foydalanish lozim bo'lsa, uni boshqarishni bilishi yoki 
biladigan odamni tayinlab qo'yishi shart.
Agar auditoriyada g'ala-g'ovur bosilmasa nutqini boshlamay 
turishi, biroz chetga burilib birdan auditoriyaga (tinglovchilarga) tile 
bog'ishi (bunday holatda g'ala-g'ovur birdan tinadi) va nutqini 
barchaning e'tiborini tortadigan gap va jumlalar bilan boshlamog'i 
kerak. Notiq endi auditoriyaning hokimi. Hammaning e'tibori unga