kerakli materiallami
to'plash, izlab topishi va ulardan saralashi lozim. To'plangan adabi-
yotlardan (materiallardan) kerakli joylarini o'qishi va uqib olishi
darker. So'ngra mavzu yo'nalishini to'g'ri belgilashi, fikmi nimadan
boshlab qanday yakunlanishini aniq tasavvur etishi lozim. Keraksiz
fikr va gaplami nutq yozish jarayonida tushirib qoldirish, imkoniyati
darajasida, aqli etganicha o'qib tushungan fikrlami o 'z so'zlari bilan
qog'ozga tushirgani ma'qul. Tayyor bo'lgan ma'ruza matnini qayta-
qayta o'qib o'zlashtirishi, kerak b o'lsa gapirish jarayonida o'zining
tashqi ko'rinishini, holatini o 'zi kuzatishi uchun oynaga qarab, o'ziga
o'zi nutq so'zlashish lozim. Ovozining ohangini va talaffuziga e'ti-
borini qaratib tovush yozish texnikasiga yozib olib, o 'z nutqining to'
g'ri va aniq chiqayotganiga o'zini o'zi ishontirsin (ashulachi san'at-
korlar bekorga ovoz yozish studiyasiga qatnamaydida). Notiqlik ham
san'at ekanligini ayniqsa notiq unutmasligi kerak. Shunday qilib,
birinchi bosqichda
to'plangan materialni o'zlashtirib, aniq reja
asosida matn yoki tezis tayyor bo'lgach,
ikkinchi bosqichda,
-o'zi
tayyorlangan matn yoki tezisni ovoz chiqarib, o'qib yoki gapirib
ko'rgach,
uchinchi bosqichda
tinglovchilar oldida nutq so'zlashi
lozim bo'ladi. Mana shu uchta bosqich nutqqa tayyorlanish va nutq
ning ustida ishlash va uni amalga oshirish jarayoni hisoblanadi.
84
Notiqning nutq matni ustida tayyorgarlik ko'rishi, nutqi ustida jiddiy
ishlashi asosida tayyorlangan to'liq matn, tezis yoki konspekt
(matnning yozm a shakli) albatta tayyorlanishi muhim ahamiyatga
Do'stlaringiz bilan baham: |
