O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi “молиявий ҳисобот таҳлили” фани 2-МАВЗУ БУХГАЛТЕРИЯ БАЛАНСИ ВА молиявий ҳолат таҳлили

 

O‘zbekiston Respublikasi Bank-moliya akademiyasi
 
Нобарқарорлик ҳолати. Ўз маблағлари ва узоқ муддатли маблағларни 
молиялаштиришдаги ҳолати манфий, қисқа муддатли мажбуриятлар ҳисобига 
молиялаштириш таъминланган ҳолатни ифода этади. 
Инқироз ҳолатидаги молиявий ҳолат. Корхона тўлиқ қарз маблағларига 
қарамлиги кузатилади. Ўз ва қарз маблағлари захира ва харажатларни қоплашга 
етмайди. Захира ва харажатларни кредиторлик мажбуриятларини қоплаш 
муддатини кечиктириш орқали таъминоти вақтинча таъминлаб турилади ва 
якунида иқтисодий ночорликка юз тутилади. 
Корхонанинг молиявий барқарорлик коэффициентларини қуйидаги 
тизимини бериб ўтиш мумкин:
-Автономия коэффициенти; Ка = Ўз маблағлари манбаси/Баланс жами
-Молиявий қарамлик коэффициенти; Кқ = Мажбуриятлар/Баланс жами 
-Ўз ва қарз маблағлари нисбати коэффициенти. Кқ/ў = Мажбуриятлар / Ўз 
маблағлари манбаси 
-Ўз айланма маблағлари маневрлик коэффициенти. Км = Ўз айланма 
маблағлари нақдлиги (ЎММ-УМА)/Ўз маблағлари манбаси
-Ўз маблағлари билан таъминланганлик коэффициенти. Кс = (Ўз 
маблағлари манбаси – Узоқ муддатли активлар / Жорий активлар (3.17.)
-Захираларнинг ўз маблағлари билан таъминланганлик коэффициенти Кз 
=Ўз маблағлари манбаси/ захира ва харажатлар
-Хусусий капиталнинг тўпланиш коэффициенти Кт= Ўз маблағлари 
манбаси давр охирига /Ўз маблағлари манбаси давр бошига 
Хўжалик субъектининг молиявий барқарорлигига жуда кўп омиллар 
таъсир этади:
-товар ва молия бозоридаги корхонанинг ҳолати;
-рақобатдош маҳсулотлар ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажмининг ўсиши;
-корхонанинг ҳамкорлар билан алоқалари;
-ташқи кредиторлар ва инвесторларга боғланганлик даражаси;
-тўловга ноқобил дебиторларнинг мавжудлиги;
-ишлаб чиқариш харажатларининг таркиби ва ўзгариши, уларнинг пул 
оқимига таъсири;
-тўланган устав капитали ҳажми;
-резерв капитали ҳажми;
-тижорат ва молия операцияларининг самарадорлиги;
-корхонанинг мулкий салоҳияти, узоқ муддатли ва жорий активларнинг 
нисбати;
-ишлаб чиқариш ва молия менежерларнинг тайёргарлик даражаси, 
уларнинг ички ва ташқи ўзгаришларга мослашувчанлиги ва бошқалар. 
Корхоналарда молиявий барқарорликни таъминлаш юзасидан қуйидаги 
чора-тадбирларни белгилаб олиш мумкин:
-хусусий капитални ҳажмини ошириш. Бунинг учун корхоналар 
таъсисчиларини қўшимча бадалларини жалб қилиш шунингдек, фаолиятнинг 
кейинги давралари бўйича фойда суммасини ошириш талаб қилинади.

---