O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt аrхitеkturа qurilish instituti

2.42–rasm. Sanoat binolari tomlarida ishlatiladigan qobiqlar. 
a – silliq qobiq; б – qovurg‘ali qobiq; в – д – yopiq qobiqlar; e – oynali; 
ж – stilindrik qobiq; и – xochsimon qobiq. 

---

69 
2.43–rasm. Ayrim sanoat binolarida qo‘llaniladigan stilindrik qobiqlar va ularni montaj 
qilish. 
Oxirgi paytlarda osma yopmalar (vantlar) qo‘llanilmoqda. Bunday yopmalarda 
to‘sinlar vantlarga osilgan bo‘lib, bir qavatning o‘zida yig‘ma temir – beton 
elementlardan yig‘ilgan, uchburchakli ustunlarga tiralgan bo‘ladi. To‘sinlar ustidan 
o‘lchamlari 3x12 bo‘lgan, oldindan zo‘riqtirilgan temirbeton panellar yotqiziladi. 
Sanoat binolarini, sport inshootlarini va tayyor mahsulotlar saqlanadigan 
omborlarni butunlay o‘rashda horijda ishlab chiqilayotgan pnevmatik ya’ni shaffof 
sintetik gazlamadan yoki havo puflab shishiriladigan qobiqdan foydalaniladi (2.44–
rasm). Bunday konstruksiyalar uchun material bo‘lib polietilen, poliefir va boshqa 
plyonka hamda rezina zaminli materiallar ishlatiladi. 

---

70 
2.44–rasm. Havo berib shishiriladigan tom qobiqlarining ko‘rinishlari: 
a – б – havo tayanchli, pnevmatik linza; г – tutilgan konstruksiyalar fragmenti;
д – e – sinchlariga havo berib shishirilgan qobiqlar; ж – arkali qo‘pol. 
1–havo o‘tkazmaydigan qobiq; 2–organik shisha deraza; 3–gruntga kirgazilgan anker;
4–shlyuz; 5–qayish qobiq; 6–linzali po‘lat tayanch belbog‘i; 7–tom ustiga yopiladigan tentni 
ushlab turish va tom bo‘ylama ustivorligini ta’minlash uchun tortilgan po‘lat arqon. 
Qurilish texnikasining va ximiya sanoatining rivojlanishi kelajakda bunday 
konstruksiyalarni sanoat binolari qurilishida keng qo‘llash imkonini beradi.