O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt аrхitеkturа qurilish instituti

2.55–rasm. Xizmat zinalarining konstruktiv yechimlari. 
a – marshli; б – marsh yuqori qismining tayanishi; в – marsh ostki qismining beton yostiqqa 
mahkamlanishi; g – narvon; 1 – shveller; 2 – list; 3 – po‘lat tasma; 4 – har 300 mm masofada 
qo‘yiladigan diametri 18 mm li sterjen; 5 – o‘lchami 100x100x6 mm bo‘lgan plastina;
6 – burchaklik. 
2.56–rasm. Ko‘prik kraniga chiqish uchun mo‘ljallangan xizmat zinasining stex ichki 
ustunlarida joylashish sxemasi. 

---

86 
2.57–rasm. Sanoat binosi etajerkasi. 
1 – ustun; 2 – ishchi maydon; 4 – texnologik jihozlar. 

---

87 
Parda devorlarni to‘suvchi va ajratuvchi turlarga bo‘linadi. To‘suvchi parda 
devorlar omborlarni bo‘lishda, idoralarni va yordamchi xonalarni bir–biridan 
ajratishda qo‘llaniladi. Bunday parda devorlar shift qismiga etmagan bo‘ladi. Ularni 
temirbeton, metall va yog‘och materiallaridan yig‘iladigan ya’ni qismlarga 
ajratiladigan qilib tayyorlanadi. Ularning balandliklari 2,2 metrdan 3 metrgacha 
bo‘lib, eni esa 500 mm dan oshib boruvchi o‘lchamlarga teng bo‘ladi (2.58–rasm).
2.58–rasm. Metall to‘rli devor. 
1 – to‘r simni qotirishda ishlatiladigan ust quyma; 2 – parma; 3 – burchaklardan qilingan shit 
belbog‘i; 4 – sim to‘r; 5 – belbog‘ simi; 6 – po‘lat list; 7 – anker bolti; 8 – ustun. 
Ajratuvchi parda devorlarni zararli tutun, chang ajralishi bilan bog‘liq bo‘lgan 
shovqinli ishlab chiqarish uchastkalarini boshqa uchastkalardan ajratish uchun 
(izolyatsiya qilish uchun) o‘rnatiladi. Ular g‘isht, blok, yig‘ma temirbeton 
panellardan o‘rnatilib, tom shiftigacha bekitiladi. 
Darvozalar transport vositalarini kirib–chiqadigan joylarda tashqi devorlarda 
ko‘zda tutiladi. Darvozalarning konstruksiyasi va turlari transport vositalarining 
harakteriga, gabarit va asbob–uskunalar katta–kichikligiga bog‘liq bo‘ladi. Ochilib – 

---

88 
yopilishiga ko‘ra darvozalar tovaqali, ikki yoki bir yoqqa surilib ochiladigan, 
ko‘tarilib ochiladigan va shtorasimon bo‘lishi mumkin (2.59–rasm). Materialga ko‘ra 
darvozalar yog‘ochdan, metall sinchli yog‘ochdan va butunlay metalldan bo‘ladi 
(2.60–rasm).