O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi


Download 5.3 Mb.
bet109/272
Sana21.06.2023
Hajmi5.3 Mb.
#1645733
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   272
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili H.Jamolxonov2019

Grafika yozuv sistemasining birinchi va yetakchi komponentidir.Uning lisoniy (lingvistik) asosini o‘zbek tilining fonologik sistemasi va ma’lum darajada shu tilning leksik sathi tashkil qiladi.Grafik tizim tilning ana shu sathlariga mansub birliklar bilan grafemalar vositasida aloqaga kirishadi40.
Grafema yozuvning eng kichik birligidir, u fonemani ifodalash uchun ishlatiladi hamda tashqi (moddiy) va ichki (mavhum) tomonlari bor bo‘lgan bilateral birlik sanaladi.41 U shu ikki tomonning - ifodalovchi va ifodalanuvchilarning uzviy bog‘liq bo‘lishiga asoslanadi. Uni quyidagi chizmalar shaklida tavsiflash mumkin:

Q grafemasining
rtashqi (ifodalovchi) tomoni —alif- bodagi Q harfining optik-grafik tasviri.
ichki (ifodalanuvchi) tomoni- o‘z- bek tilining chuqur til orqa,portlov- chi, jarangsiz “q” fonemasi.
E s l a t m a: grafemaning bosma va yozma, bosh va kichik shakllari uning

allograflari sanaladi.

tashqi (ifodalovchi) tomoni - so„-

? grafemasining

roq belgisining shakli (optik-grafik tasviri).
ichki (ifodalanuvchi) tomoni -
so‘roq ohangi (intonema).
tashqi (ifodalovchi) tomoni -
shu raqamning shakli (optik- gra- fik tasviri).


Download 5.3 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   105   106   107   108   109   110   111   112   ...   272




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling