Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkеnt davlat

2-modul. FOYDALI QAZILMA KONLARINI QIDIRISH VA 
RAZVEDKA QILISHNING GEOLOGIK ASOSLARI 
 
Modul boʻyicha reja: 
2.1. Qidirishning geologik asoslari. Qidirish mezonlari va belgilari. 
2.2. FQKlarini qidirish mezonlari klassifikatsiyasi. Iqlim va 
stratigrafiya mezonlari. 
2.3. Qidirishning fatsial-litologik mezoni. 
2.4. Qidirishning tektonik (strukturaviy) mezoni. 
2.5. Qidirishning magmatogen mezonlari. 
2.6. Qidirishning geokimyoviy va mineralogik mezonlari. 
Tayanch soʻz va iboralar: geologik nazariy asoslar, qidirish 
mezonlari, qidirish belgilari, mezonlar tasnifi, iqlim mezoni, 
stratigrafiya, stratigrafik mezon, fatsiya, litologiya, fatsial-litologik 
mezon, plikativ struktura, dizyunktiv struktura, strukturaviy-tektonik 
mezon, magma, intruziv, effuziv, magmatik mezon, minerallar 
paragenezisi, tipomorfizm, mineralogik mezon, geokimyoviy anomaliya, 
geokimyoviy oreol, birlamchi oreol, ikkilamchi oreol, geokimyoviy 
assotsiatsiya, geokimyoviy mezon. 
2.1. Qidirishning geologik asoslari. Qidirish mezonlari va belgilari 
 
Foydali qazilma (ma’dan) va foydali qazilma koni oʻz mohiyatiga 
koʻra geologik jismlardir. Ularning paydo boʻlishi va joylashishi 
geologik qonuniyatlarga boʻysunadi. Shuning uchun ularni bilish va 
ulardan qidirish va razvedka jarayonida foydalanish «FQKlarini qidirish 
va razvedka qilish»ning geologik asosini tashkil etadi. 
Geologik jarayonlar juda koʻp holatlar, sharoitlar, vaziyatlar va 
sabablarga bogʻliq boʻlgan, koʻp faktorli jarayonlardir. Bu jarayonlarda 
turli minerallar, qamrovchi jinslar, strukturalar va boshqa geologik 
obyektlar ishtirok etadi. Bular haqidagi ma’lumotlarni turli geologik 
fanlar oʻrgatadi. Bu fanlardan toʻplangan bilimlar va koʻnikmalarning 
barchasi qidirish uchun qoʻllanilishi lozim, chunki ular qidirishning 
geologik asoslarini tashkil etadi va ularni qidirish mezonlari va qidirish 
belgilari sifatida ishlatamiz.